Είναι όμορφο μια ιστορία να εξελίσσεται με τη μυρωδιά των ρόδων. Ίσως γιατί, ένα μυθιστόρημα που αφορά την πολύπαθη Ιστορία των Δωδεκανήσων, έπρεπε με κάποιο τρόπο να ισορροπήσει. Άλλωστε, όλο το βιβλίο κρατάει μια ισορροπία,ως προς την εξιστόρηση της αλήθειας και της μυθοπλασίας, χαρακτηριστικό στα βιβλία της κυρίας Θεοδωρίδου.
Η ιστορία της Σμαράγδας είναι ένα ταξίδι. Από την Πόλη στη Σύμη και από ΄κει στη Ρόδο, όπου κλείνει και ο κύκλος της ζωής της. Η Σύμη, υπό την τουρκική κυριαρχία, το 1874 είναι ένα εύρωστο νησί, με αναπτυγμένα το εμπόριο, τη ναυσιπλοΐα και τη σπογγαλιεία.
Στο πρώτο μέρος του βιβλίου, η Σμαράγδα έρχεται για πρώτη φορά σε επαφή με το νησί καταγωγής της, τη Σύμη. Παράλληλα και ο αναγνώστης γνωρίζει το νησί. Είναι φανερή η μελέτη και ο τρόπος προσέγγισης του πολιτιστικού και λαογραφικού στοιχείου της συγγραφέως,μέσα από την ζωή της νεαρής Σμαράγδας, με τα σμαραγδένια μάτια. Η Σύμη έχει έναν αρχαιότυπο τρόπο υπόστασης. Δεμένη με το παρελθόν, σεβόμενη την παράδοση, κατανυκτική απέναντι στη θρησκεία, πρωτοπόρα στη διάκριση των φύλων, προνοιακή, με κοινωνικά πρότυπα μιας εξελιγμένης κοινωνίας.
Η Σύμη αγαπιέται μέσα από τον έρωτα και τη βαθιά αγάπη της Σμαράγδας και του Μιχάλη.
Στο δεύτερο μέρος, το μεγαλύτερο του βιβλίου, η ηρωίδα βρίσκεται στη Ρόδο. Η πρωτεύουσα των Δωδεκανήσων τελεί υπό τουρκική κυριαρχία. Ο Ροδανθός γίνεται άρωμα. Μια μυστική συνταγή, που κληρονομείται στα θηλυκά της κάθε γενιάς, δίνει ανεξαρτησία,δύναμη και ελευθερία σε μια γυναίκα,τη Σμαράγδα, στις αρχές του 19ου αιώνα. Το πέρασμα στην ιταλική κατοχή, είναι οδυνηρό, επώδυνο για την ελληνική ροδίτικη ψυχή. Τα χρόνια της ιταλικής κτίσης είναι γεμάτα βαρβαρότητα, είναι χρόνια απόλυτης υποταγής και βίαιου εξιταλισμού. Τα ιστορικά γεγονότα ακολουθούν και μετενσαρκώνονται μέσα από την πορεία της ζωής των ηρώων του μυθιστορήματος. Γίνονται «εύπεπτα», κατανοητά και οικεία. Η Μικρασιατική καταστροφή, η εδραίωση του φασισμού, η συνθήκη της Λωζάνης, το ζήτημα του αυτοκέφαλου των Δωδεκανήσων, η έλευση του ναζισμού, ο μεγάλος λιμός.
Τρεις θρησκείες, τρεις χαρακτήρες λαών, προσωπικότητες διαφορετικές, με διαφορετικό τρόπο ζωής, στήνουν ιστορίες που η μια καθορίζει την άλλη. Η μια αναιρεί την άλλη. Η μυθιστορία του Ροδανθού υμνεί τον έρωτα, την φιλία, την βαθιά και αληθινή αγάπη και την αυταπάρνηση. Και το άρωμα
από τα δαμασκηνά ρόδα μένει αναλλοίωτο και διάχυτο στις σκιώδεις στιγμές της Ρόδου.
Μια πλούσια διήγηση, χωρίς αποφθεγματικές φράσεις, βαρύγδουπες και δυσνόητες που όμως κρύβει στο σύνολο της αρετές και ηθική. Ακόμα και τα ονόματα των ηρώων έχουν σημειολογική έννοια:
Η Σμαράγδα, όμορφη και αιθέρια, σαν το άρωμά της. Ο Μιχάλης, δίκαιος και με βαρύ όνομα σαν του Πανορμίτη της Σύμης. Ο Τέλης, όμορφος και ερωτικός, ανάλαφρος με μια ατέρμονη παιδικότητα, ο Λεωνίδας, πιστός φίλος, μαχόμενος,με αρετές και ήθος. (Η παρέα των έφηβων αγοριών της Βενετοκλείου σχολής θυμίζουν λίγο την παρέα του Άγγελου Γιαννούζη, στην Αστροφεγγιά του Παναγιωτόπουλου). Η Περσεφόνη, αιθέρια, γλυκιά και εύθραυστη, με τη σκιά του θανάτου πάνω της. Αναγεννιέται για τα παιδιά της, για την αγάπη, μέχρι να «κοιμηθεί στην αγκαλιά της γης».
Λίγο πριν έρθει η ώρα της ένωσης και της απελευθέρωσης της Ρόδου,η συγγραφέας,με μια πολύ συγκινητική αλληγορία, κομίζει το ευχάριστο νέο. Η μικρή Σοφία, μισή Ιταλίδα, μισή Ελληνίδα θα τραγουδήσει μια άρια ως αποχαιρετισμό: «Mammason tanto felice perche ritorno da te»*.
Προμηνύοντας τη λύτρωση και τη νίκη, τη προσάρτηση της Ρόδου στην Ελλάδα, το 1947.
Ο Ροδανθός με ενθουσίασε. Φώτισε στιγμές και κομμάτια της Ελληνικής Ιστορίας και του ελλαδικού τόπου που δεν είναι γνωστά σε αρκετούς από μας, μέσα από την υπέροχη και συγκινητική ιστορία μιας γυναίκας.
*Μαμά,είμαι πολύ ευτυχισμένος γιατί επιστρέφω σε ΄σένα.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου