Ορισμένες ιστορίες δεν χρειάζονται μεγάλες εισαγωγές. Αρκεί να σταθείς λίγο πάνω στις σελίδες τους και νιώθεις πως πίσω από τα ονόματα υπάρχουν πραγματικές ζωές. Οι «Γυναίκες από ατσάλι» του Θοδωρή Δεύτου έχουν ακριβώς αυτή την αίσθηση. Σου δίνουν την εντύπωση ότι κάποιος τις κουβάλησε για χρόνια μέσα του και τώρα αποφάσισε να τις μοιραστεί χωρίς να τις ωραιοποιήσει. Τέσσερις γυναίκες, τέσσερις διαδρομές, τέσσερις σιωπές που έγιναν φωνή!
Ο Θοδωρής Δεύτος επιλέγει να πει τέσσερις ιστορίες ξεχωριστές, αυτόνομες, χωρίς να μπλοκάρουν η μία μέσα στην άλλη. Η Ευτυχία, η Σοφία, η Εραστή και η Θεανώ δεν ζουν στην ίδια πόλη, δεν πορεύονται στα ίδια χρόνια, δεν συναντιούνται ποτέ. Μοιράζονται όμως κάτι κοινό. Έναν εσωτερικό σφυγμό που δεν υποχωρεί. Μια δύναμη που δεν κάνει επίδειξη, αλλά υπάρχει. Και αυτό είναι το πιο δυνατό στοιχείο του βιβλίου. Δεν έχει τη φιλοδοξία να φτιάξει λογοτεχνικές «μεγάλες φιγούρες». Έχει την ανάγκη να σώσει στη μνήμη το τι σημαίνει να είσαι γυναίκα σε εποχές που δεν σου έδωσαν επιλογές.
Αυτό που κάνει ο Δεύτος είναι να αφήσει τις γυναίκες αυτές να ακουστούν όπως είναι. Με τη γλώσσα της κάθε εποχής. Με την κουρασμένη ανάσα τους. Με τα όνειρά τους που δεν πρόλαβαν να μεγαλώσουν. Διαβάζοντας, νιώθεις ότι οι ιστορίες αυτές δεν γράφτηκαν για να εντυπωσιάσουν. Γράφτηκαν για να θυμίσουν. Για να μην ξεχάσουμε ότι πριν από εμάς υπήρξαν άνθρωποι που στάθηκαν στη φωτιά και τη διαπέρασαν χωρίς κανέναν να τους χειροκροτήσει.
Κι εδώ βρίσκεται η ανθρώπινη καρδιά του βιβλίου. Οι ηρωίδες δεν παλεύουν μόνο με τη μοίρα, τον πόλεμο ή την αδικία. Παλεύουν με τις ενοχές τους. Με τον φόβο τους. Με τις αποφάσεις που τις πονάει να πάρουν. Παλεύουν με το σώμα και την ψυχή τους. Όταν διαβάζεις τις ιστορίες τους, δεν νιώθεις απλώς θλίψη. Νιώθεις σεβασμό. Και μια περίεργη οικειότητα. Σαν να έχεις ακούσει κάτι από αυτά σε ψιθύρους στο σπίτι σου, από γυναίκες της δικής σου οικογένειας που δεν μίλησαν ποτέ πολύ, αλλά κουβαλούσαν ολόκληρο βουνό μέσα τους.
Ο συγγραφέας δεν επιλέγει περίτεχνη λογοτεχνική τεχνική. Δεν κάνει παιχνίδια με τον λόγο. Προτιμά κάτι άλλο. Την καθαρότητα. Την ευθύτητα. Τον τρόπο που μιλάει ένας άνθρωπος που έχει μάθει να ακούει ιστορίες και να τις δίνει στον κόσμο χωρίς να τις στολίζει. Κάποιοι θα πουν ότι η γραφή είναι απλή. Ίσως. Αλλά σε τέτοιου είδους βιβλία η απλότητα δεν είναι μειονέκτημα. Είναι το μόνο τίμιο μέσο για να φτάσει η μνήμη στην καρδιά. Αν το φορτώσεις με τεχνικές, θα το χάσεις. Αν το αφήσεις καθαρό, θα περάσει.
Οι τέσσερις ιστορίες αγγίζουν ένα συναίσθημα που δύσκολα βρίσκεται. Την περηφάνια του ανθρώπου που πέρασε μέσα από όλα και δεν έχασε την ανθρωπιά του. Οι γυναίκες δεν έζησαν όπως θα ήθελαν. Έζησαν όπως έπρεπε. Κι αυτό το «έπρεπε» τις σημάδεψε. Αλλά δεν τις λύγισε. Από τον Πόντο μέχρι τη Σμύρνη, από τα Γιάννενα μέχρι την προσφυγιά, το βιβλίο δεν δείχνει μόνο τον πόνο. Δείχνει και κάτι άλλο. Την αγάπη. Την πίστη. Την υπομονή. Τη λεπτή, σιωπηλή επιμονή που έχουν οι γυναίκες όταν κουβαλούν την οικογένεια, τα παιδιά, τη ζωή την ίδια.
Στο τέλος μένει μια αίσθηση γλυκόπικρη. Σαν να άκουσες μια ιστορία που δεν είναι δική σου, αλλά σε αφορά. Σαν να γνώρισες γυναίκες που δεν θα τις δεις ποτέ, αλλά τις θυμάσαι σαν δικές σου. Το βιβλίο αυτο το νιώθεις. Και ίσως εκεί κρύβεται η πραγματική του αξία. Δεν θέλει να σου μάθει ιστορία. Θέλει να σου θυμίσει ότι η ιστορία ήταν πάντα άνθρωποι. Πρόσωπα που έσφιξαν τα δόντια, πήγαν κόντρα στο κύμα και άφησαν πίσω τους μια σκιά που σήμερα εμείς τη λέμε δύναμη.
Και το πιο συγκινητικό; Ότι αυτές οι γυναίκες δεν υπάρχουν μόνο στο βιβλίο. Υπήρξαν, υπάρχουν και θα υπάρχουν πάντα.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου