ΑΠΟΨΗ για το βιβλίο "ΟΙ ΜΑΝΕΣ ΤΟΥ ΠΟΝΤΟΥ", Μάρθα Πατλάκουτζα, εκδόσεις ΕΞΗ, με την ματιά της ΕΥΑΣ ΝΑΤΣΗ

Ευγενία, Σοφία, Δωροθέα. Τρεις εμβληματικές μορφές συμβιώνουν στις σελίδες ενός συγκλονιστικού βιβλίου. Γυναίκες, σύζυγοι, μάνες παθιασμένες και έτοιμες να θυσιαστούν για τα παιδιά τους και την πατρίδα τους. Με αφετηρία το 1915 και επίκεντρο την Τραπεζούντα, ξετυλίγεται μια συναρπαστική ιστορία ζωής γεμάτη ανατροπές, συγκλονιστικές στιγμές και δυνατά συναισθήματα που σε παρασύρουν. Μια ιστορία με έντονους χαρακτήρες, που δίνουν ο ένας τη σκυτάλη στον άλλον και που όλοι μαζί σέρνουν τον ξέφρενο χορό της πίστης, του πόνου, της απογοήτευσης και της ελπίδας. Αβάσταχτο, πραγματικά, να έρθει κάποιος αντιμέτωπος με όλα όσα έζησαν οι γυναίκες αυτές, να τις αποτυπώσει στο χαρτί όμως η συγγραφική δεινότητα της Μάρθας Πατλάκουτζα δεν φοβήθηκε στιγμή. Τις πλησίασε, τις αφουγκράστηκε και τελικά τις άφησε να οδηγήσουν τα συγγραφικά της βήματα στα μονοπάτια που περπάτησαν, ανδρώθηκαν και πάλεψαν να κρατηθούν στη ζωή.

Η ιστορία ξεδιπλώνει την διαδρομή της Ευγενίας και του Ιορδάνη, καθώς το όραμα της απελευθέρωσης αρχίζει να παίρνει σάρκα και οστά. Ή μοίρα θα δείξει το πιο σκληρό της πρόσωπο στην οικογένεια τους. Άνθρωποι άγνωστοι μεταξύ τους, με διαφορετικές καταβολές, διαφορετικά βιώματα, διαφορετικά όνειρα και σχέδια για το μέλλον, βρίσκουν ένα σημείο σύγκλισης που ξεπερνά ακόμα και τους ίδιους: τον αγώνα για την κατάκτηση της πολυπόθητης λευτεριάς. Με όλες τους τις δυνάμεις και με όποιο κόστος.

Με αφορμή αυτές τις τρεις γυναικείες φιγούρες, η συγγραφέας αποτυπώνει τα δύσκολα χρόνια του ξεριζωμού των Ποντίων και όλα όσα έζησαν, προσεγγίζοντας με τον δικό της τρόπο το μελανό αυτό κομμάτι της ιστορίας, κραυγάζοντας τη δική της αλήθεια πίσω από τον μύθο.

Απόλαυσα πραγματικά κάθε σελίδα. Η πλοκή σφικτή, από την αρχή μέχρι το τέλος, με απόλυτα ισορροπημένη μίξη ωραίων περιγραφών, εντάσεων και απροσδόκητων εξελίξεων. Ο λόγος της συγγραφέως λιτός, δίνοντας έμφαση στον ανείπωτο πόνο των χαρακτήρων και αναδεικνύοντας τα συναισθήματα πίσω από τις πράξεις. Η εναλλαγή του κέντρου βάρους της αφήγησης ανάμεσα στα κεντρικά πρόσωπα της ιστορίας, είχε ως αποτέλεσμα να μην χαθεί ούτε λεπτό το ενδιαφέρον και να διατηρηθεί στα ύψη η αγωνία για την τύχη των ηρώων. Ταυτόχρονα, η αποτύπωση του πολιτικού σκηνικού, των συνθηκών διαβίωσης, του φόβου και του τρόμου αλλά και των επικίνδυνων συνωμοσιών, κατορθώνουν να ικανοποιήσουν τον απαιτητικό αναγνώστη.

θέλω να εστιάσω επίσης στους καλοδουλεμένους χαρακτήρες. Κάθε ήρωας έχει λόγο ύπαρξης. Δεν υπάρχουν πρώτοι και δεύτεροι ρόλοι και αυτό φυσικά αποκαλύπτεται καθώς η πλοκή εξελίσσεται. Ο καθένας εξυπηρετεί έναν σκοπό και τον φέρει εις πέρας με απόλυτη επιτυχία και σε πλήρη αρμονία με τους υπόλοιπους. Χωρίς να το αντιληφθείς, καταφέρνουν να υφάνουν έναν περίεργο ιστό, να σε κρατήσουν δέσμιο τους και να σε αποζημιώσουν με την τελική έκβαση. 

Αν και έχουν περάσει δεκαετίες από την αδυσώπητη λαίλαπα των Ελλήνων του Πόντου, ακόμα βγαίνουν στο φως αληθινές ιστορίες απλών ανθρώπων, που οι ανατριχιαστικές καταστάσεις που βίωσαν τους οδήγησε να ξεπεράσουν τον εαυτό τους. Η συγγραφέας πάντρεψε τη φρίκη της πραγματικότητας που της εξιστόρησαν με μυθοπλαστικά στοιχεία και το αποτέλεσμα εντυπωσιάζει, «Οι μάνες του πόντου» είναι ένα συγκινητικό μυθιστόρημα που στηρίζει τη δύναμή του στις κτηνωδίες που έζησαν οι Έλληνες του Πόντου και στο ψυχικό σθένος που επέδειξαν φλερτάροντας διαρκώς με τον θάνατο. Είναι ένας ύμνος στη ζωή, στην τόλμη, στο θάρρος αλλά και στην αυτοθυσία της μάνας για το παιδί.