O Θοδωρής Δεύτος κατορθώνει κάθε φορά με την ασύγκριτη πένα του να κερδίζει τους αναγνώστες του. Πρόσφατα κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις ΥΔΡΟΠΛΑΝΟ το νέο του βιβλίο «Ο ΑΛΕΞΙΠΤΩΤΙΣΤΗΣ ΗΤΑΝ ΔΙΚΟΣ ΜΑΣ». Ένα συναισθηματικά φορτισμένο βιβλίο στο οποίο οι λάτρεις του ιστορικού μυθιστορήματος θα ανακαλύψουν όχι μόνο τη δωρική και ταυτόχρονα δυναμική γραφή του, αλλά παράλληλα θα έρθουν αντιμέτωποι με συγκλονιστικές πτυχές ανθρώπινων ιστοριών που πυροδότησε ο Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος και ο απόηχός του. Εμπνευσμένος από αληθινά γεγονότα, ο συγγραφέας βουτάει την πένα του στο μελάνι απάνθρωπων εγκλημάτων που κόστισαν την ζωή πολλών αθώων ψυχών. Μέσα από την κραυγή των ηρώων του χαράζει στις λευκές σελίδες μελανές στιγμές της ιστορίας που γράφτηκαν με αίμα. Με το αίμα των χαρακτήρων του, που η ιδιά η ζωή και οι καταστάσεις τους ανάγκασαν, να υπερβούν τον εαυτό τους και τις αξίες τους για να αποδώσουν δικαιοσύνη.
Ο
Γιώργος Φτέρης, Μανιάτης δημοσιογράφος, κριτικός και συγγραφέας, στις αρχές του
20ου αιώνα είχε πει για τη Μάνη, «…η Μάνη είναι ο τόπος όπου οι
άνθρωποι κληρονομούν αυτήν την φοβερή τιμιότητα: να θυμούνται και να μην
λησμονούνε ποτέ τίποτα, ούτε το καλό ούτε το κακό.» Δύσκολα μπορεί κάποιος να
καταλάβει αυτή τη σκληρή σαν πέτρα, στεγνή σαν το απότιστο έδαφος της Μάνης
προσωπικότητα και χαρακτήρα του Μανιάτη. Η ιστορία του Γδικιωμού καλείται να
περιγράψει και να ερμηνεύσει μια κοινωνική πραγματικότητα αχρονολόγητη, που
φαντάζει σαν να προϋπήρχε κι έθρεψε τη γη για να δημιουργηθεί αυτός ο τόπος και
οι κάτοικοί του. Για να βρεθούν οι αιτίες και τις αφορμές που οδηγούν τις
πράξεις των ανθρώπων, θα έπρεπε να γίνει μα μακριά ιστορική αναδρομή, που
σίγουρα δεν είναι το ζητούμενο σε αυτό το κείμενο. Το βέβαιο είναι πως οι
άγραφοι νόμοι και το εθιμοτυπικό δίκαιο που επικρατούν στον τόπο είναι
ριζωμένοι και αποτελούν τρόπο ζωής και άτεγκτη συνθήκη για τη μανιάτικη
νοοτροπία και το γίγνεσθαι των κατοίκων από τη γέννησή τους.
Προσπαθώ, καθώς καταθέτω τις σκέψεις μου σε αυτές τις γραμμές , να ανακαλέσω στη μνήμη μου την τελευταία φορά που διάβασα κάποιο μυθιστόρημα και δεν εντόπισα το παραμικρό ψεγάδι . Μετρημένες στα δάχτυλα οι περιπτώσεις στη σύγχρονη ελληνική λογοτεχνία . Αυτό συνέβη τελευταία φορά με το βιβλίο του πρωτοεμφανιζόμενου , στο ιστορικό είδος πεζογραφίας , Φαίδωνα Κυριακού «Η γκιλοτίνα του Ναυπλίου », το οποίο κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Κέδρος. Μόνο θετικά στοιχεία έχω να υπογραμμίσω για το πρωτόλειο του Κυριακού και δηλώνω μαγεμένη από τη λογοτεχνική του πένα. Ας μιλήσω όμως πιο συγκεκριμένα .
Ένα βιβλίο , το οποίο με είχε ιντριγκάρει να το διαβάσω , λόγω θέματος αλλά και εξαιτίας των διθυραμβικών σχολίων για τη συγγραφέα , ήταν το «Χωρίς πρόσωπο» της Κατερίνας Μαλακατέ , που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις «Μεταίχμιο» . Ίσως δεν ήταν τελικά καλό που είχα ακούσει όλες αυτές τις θετικές κρίσεις για τα βιβλία της Μαλακατέ. Αυτό από μόνο του ανέβασε ψηλά τον πήχη των προσδοκιών μου . Με γνώμονα την πληθώρα των μυθιστορημάτων που έχουν πέσει στα χέρια μου τα τελευταία χρόνια , όπως επίσης και την σχολαστικότητα που με διακρίνει ως φιλόλογος , είμαι αυστηρή στην κριτική μου για όσα διαβάζω . Το «Χωρίς πρόσωπο» έχει αρκετά θετικά στοιχεία και κάποια αρνητικά , σημαντικά ωστόσο για μένα .
Όπως έχω ξαναπεί, δηλώνω fan της Ελευθερίας Μεταξά. Ξεχωρίζω κάθε φορά όχι μόνο την ιδιαίτερη προσέγγιση του ευαίσθητου θέματος που πραγματεύεται, αλλά και την αμεσότητα της γραφής της. Ακολουθώντας την πιστά, κάθε φορά σκέφτομαι πως θα της είναι εξαιρετικά δύσκολο να γράψει ξανά ένα τόσο βαθιά ανθρώπινο και συγκλονιστικό μυθιστόρημα. Και όμως κάθε φορά, ευτυχώς με διαψεύδει. «Το χέρι του θεού» είναι ένα πολυδιάστατο βιβλίο που καταφέρνει να φανερώσει για άλλη μια φορά την δύναμη της πένας της, αναδεικνύοντας φανατισμούς και κοινωνικά στερεότυπα, διατηρώντας αμείωτο το ενδιαφέρον του αναγνώστη μέχρι το τέλος.
Δεν ξέρω τον ακριβή τρόπο για να γράψω γι΄ αυτό το βιβλίο. Είναι που πονάς πολύ όταν το διαβάζεις, είναι που ο πόνος συνεχίζει να υπάρχει στο μυαλό και όταν το κλείσεις. Η Έλενα Χουσνή καταφέρνει με την ιστορία του βιβλίου της, Το παιδί με τη ριγέ μπλούζα, να κάνει τον αναγνώστη ν΄ αναζητά, με μάτια γεμάτα αγωνία, όλα τα παιδικά μπλουζάκια με τις χρωματιστές ρίγες, στα πάρκα, στα σχολεία, στους δρόμους, για να σιγουρευτεί πως τα παιδιά που τις φορούν δεν κρύβουν τρόμο και φόβο στα μάτια τους.
Ευχάριστη έκπληξη για μένα αυτό το μυθιστόρημα, γιατί η συγγραφέας αν και νέα στο χώρο κάνει μια δυναμική επανεμφάνιση με το δεύτερο της πονημα . Η Σιάφη - Διαμάντη καταφέρνει με ένα κοινωνικό-αισθηματικό βιβλίο να περάσεις όμορφα σε αυτό το νοερο ταξίδι και να αισιοδοξείς σχετικά με τις δεύτερες ευκαιρίες στη ζωή . Οφείλω να σταθώ στο καλαίσθητο εξώφυλλο και στον εύστοχο και συνάμα ιντριγκαδορικο τίτλο .
Στην φράση Βασιλικούλα ΄μ, ρίζα ΄μ, το κόμμα προσπαθεί, μάταια να δείξει τον λυγμό, το βούρκωμα στα μάτια, την ώρα της εκφοράς. Το ρίζα ΄μ περιλαμβάνει όλη τη νοοτροπία και τη μεγάλη συσχέτιση που έχουν τα μέλη της ποντιακής οικογένειας, ως βασικό θεμέλιο της κοινωνίας της. Τα παιδιά είναι ο σπόρος που ριζώνει, βλασταίνει κι ανθεί. Παίρνουν μαζί τους, στο μεγάλωμα τους, το παρελθόν και το παρόν. Είναι ρίζες που τρώνε από το χώμα και πάνε πιο βαθιά, είναι δέντρα και ψηλώνουν. Ίσως, μόνο, ακούγοντας αυτήν την προσφώνηση, να μπορέσουμε να προσεγγίσουμε τη βαθύτερη έννοια της φράσης.
Ίσως από τις πιο ευπώλητες συγγραφείς παγκοσμίως . Όνομα συνώνυμο με την επιτυχία . H Lucinda Riley νομίζω πως δε χρειάζεται συστάσεις στους περισσότερους από εσάς . Με μεγάλη συγγραφική παραγωγή από νέα βιβλία που αγαπιούνται αλλά και όσα επανεκδίδονται καταφέρνει πάντα όταν κυκλοφορεί μυθιστόρημα της να προσελκύσει το ενδιαφέρον μου για να αποκτήσω το τελευταίο της πνευματικό παιδί . "Το δωμάτιο με τις πεταλούδες", το οποίο πρόσφατα εμφανίστηκε στα ελληνικά βιβλιοπωλεία , κατάφερε να με αιχμαλωτίσει αλλά ήταν η αιχμαλωσία αυτή γλυκιά και νοσταλγική .
Άραγε , αν είχαμε τη δυνατότητα να ξεριζώσουμε αρνητικές μνήμες από το μυαλό μας θα το κάναμε ; Θα διαγράφαμε το παρελθόν κάνοντας νέα αρχή ; Ή θα μαθαίναμε να ζούμε με τον πόνο της ψυχής ; Σ αυτό το ερώτημα με τις πράξεις του απάντησε ο Μαρκ Λουκάς . Ο ήρωας του Φιτζεκ στο "Πείραμα μνήμης" διάλεξε να πάει σε ένα κέντρο πειραμάτων ,γιατί πέθανε η εγκυμονούσα γυναίκα του . Ενας τραγικος και πονεμένος άνθρωπος συνάντησε την αβάσταχτη μοναξιά και σκέφτηκε τι δρόμο να ακολουθήσει .Έχοντας οδυνηρές αναμνήσεις οδηγήθηκε εκεί στο κέντρο πειραμάτων για να φύγουν όλες οι θύμησες από τον εγκέφαλο του . Ωστόσο , κάτι άλλαξε . Είδε τη γυναίκα του στο σπίτι τους , η οποία δεν τον θυμόταν . Τι πραγματικά συνέβη ; Το ζει ή είναι παραίσθηση ; Καλοστημένη πλεκτάνη ή παιχνίδια μυαλού ; Έχει τρελαθεί ή όχι ; Ξέχασε ή θυμάται ;
Θηρίο είναι η δημιουργία, δύσκολα δαμάζεται, χρειάζεται κόπος, αγώνας. Άλλοτε σε αλυσοδένει, σε σέρνει μαζί του κι άλλοτε το τραβάς εσύ. Κάποιες φορές μοιάζει ασήκωτο, βαρύ, δεν παύει όμως στα μάτια σου να δείχνει μεγαλειώδες. Κάποτε σε ξεχνάει, περνούν οι μέρες, οι νύχτες κι αυτό άφαντο, ώσπου φτάνει η στιγμή που εμφανίζεται μπροστά σου απρόσκλητο. Σε ξυπνάει ξημερώματα, σ' ακολουθεί στη δουλειά, στη βόλτα, όπου κι αν πας αυτό ακολουθεί, σε κοιτάζει στα μάτια περιμένοντας να το εξημερώσεις, καλώντας σε να βγάλεις το μέσα της ψυχής σου, να το σκορπίσεις στον άνεμο.
Η Μελίνα είναι μικρή, ζει ευτυχισμένη με απέραντη αγάπη. Η Μελίνα είναι παιδί, ζει ευτυχισμένη με απέραντη αγάπη. Γίνεται έφηβη, ζει ευτυχισμένη με απέραντη αγάπη κι είναι ανυποψίαστη. Η Μελίνα ξεκινάει να έχει όνειρα, αλλά αντιλαμβάνεται με πίκρα πως δεν θα τα πραγματοποιήσει. Η Μελίνα αντιλαμβάνεται τη λέξη ενοχή, γίνεται νύφη, χωρίς να έχει πάρει ποτέ ένα γλυκό μαθητικό φιλί, και παύει να ζει ευτυχισμένη. Η απέραντη αγάπη τιμολογείται, κοστολογείται και σαν ελαττωματικό προϊόν μπαίνει στο καλάθι των εκπτώσεων. Η μάνα της ξεχνάει την απέραντη αγάπη και την υποβάλει σε μια πικρή παραδοχή.
Δεν ξέρω τι πραγματικά με ώθησε να σας γράψω αυτές τις σκέψεις . Η γιορτινή μέρα της 8ης Μαρτίου σε συνδυασμό με την τακτοποίηση της βιβλιοθήκης μου , που επανέφερε κάποια βιβλία της ξεχασμένα στο νου μου , κλασικά και μη ,με έβαλε σε λογισμούς .Διαβάζω χρόνια λογοτεχνία . Σίγουρα ,θα με χαρακτήριζα βιβλιοφάγο αυστηρό , ακόρεστο και απρόβλεπτο . Ειδικά το τελευταίο σκέλος μπορώ να το αποδείξω περίτρανα . Πέρασα από πολλά είδη και ρεύματα λογοτεχνίας , από το δημοτικό ως σήμερα . Έκανα πειραματισμούς . Το προσπάθησα ομολογώ αρκετές φορές με κάποια που δε μου ταίριαζαν από την αρχή , να δώσω ευκαιρία ξανά με το φόβο μήπως τα αδικήσω . Μετά από πολλά βιβλία, δε κατάφερα ποτέ να τα μετρήσω ακριβώς , ξεχώρισα πλέον ποια αγαπώ , ποια λατρεύω και ποια είναι καλύτερα να βρισκόμαστε σε απόσταση . Όμως , ο κοινός παρανομαστής που επιζητώ σε όλα τα βιβλία είναι η σωστή γραφή . Θα σας δημιουργηθεί εύλογα η απορία τι εννοώ με τον χαρακτηρισμό σωστή . Δύσκολη απάντηση . Ίσως όχι μια . Για μένα είναι η άμεση , η παραστατική , αυτή που διαβάζοντας την κάθε λέξη ωθεί τις αισθήσεις σου να γίνουν εικόνες στο νου σου . Να τον κάνει να δει , να ακούσει , να μυρίσει μέσα από σελίδες . Αυτή , λοιπόν , είναι η μαγεία της καλής γραφής . Αναδεικνύει την πλοκή , δίνοντας της φτερά να πετάξει και κάνει τους ήρωες φίλους σου ή ακόμα και εχθρούς σου . Μερικοί από αυτούς θα αφήσουν κάτι στην ψυχή σου , σαν δίδαγμα , σαν μήνυμα , σαν αίσθηση περί δικαίου . Για όλους αυτούς τους ήρωες, θα σας καταθέσω κάποιες σκέψεις σήμερα , εστιάζοντας στις γυναικείες μορφές . Στις γυναίκες που αγαπήσαμε , μισήσαμε , γιατί στα μυθιστορήματα ο ρόλος της γυναίκας παίρνει σάρκα και οστά και κρίνεται από τον αναγνώστη .
Η αλήθεια είναι πως για κάποια βιβλία ακόμα και πριν τα διαβάσεις γνωρίζεις πως δε θα σ αφήσουν ανεπηρέαστο . Προαισθάνεσαι πως θα σε αγγίξουν και θα διαπεράσουν το αναγνωστικό σου είναι λόγω του θέματος που πραγματεύονται και η γραφή τους περνά σε δεύτερη μοίρα . Αυτό ακριβώς βίωσα με το τελευταίο μυθιστόρημα της Clare Mackintosh "Μετά το τέλος".
Λένε πως κάποια βιβλία έχουν την υπερφυσική ικανότητα να σε κάνουν ολότελα να ξεχάσεις έστω και πρόσκαιρα πράγματα που είναι επώδυνα για σένα στην καθημερινότητα σου . Έννοιες , βάσανα , προβλήματα εξαφανίζονται από το νου σου καθώς παρασύρεσαι στη μαγεία τους. Αυτό ακριβώς μου συνέβη με το νέο μυθιστόρημα της Έλενας Αντώνιου "Μια σταγόνα έρωτα". Δεν τρέφω ιδιαίτερη αδυναμία στα αισθηματικά βιβλία καθαρά λόγω προσωπικού γούστου . Όταν όμως θέλω να διαβάσω κάτι ανάλαφρο σε αυτό το ύφος επιλέγω συγγραφείς που αποτελούν για μένα εγγύηση και είναι εξαιρετικοί στο είδος που υπηρετούν.
Ένα αστυνομικό μυθιστόρημα που αποτέλεσε για μένα ευχάριστη έκπληξη καθώς το διάβαζα είναι "Ο κήπος με τους υακίνθους". Η συγγραφέας Ευη Φρυγανά σχετικά νέα παρουσία στο χώρο του βιβλίου κατόρθωσε να παρουσιάσει στους αναγνώστες ένα καλογραμμένο μυθιστόρημα με σασπένς και πλοκή που σε κρατά δέσμιο από την αρχή ως το τέλος του .
