«…ένας χρυσοποίκιλτος καθρέφτης του χολ, που είχε αποσπαστεί από έναν ξεπεσμένο πλούτο, από ένα χαμένο παρελθόν για πάντα, για ν΄ αντανακλά τις υποκρισίες ενός μεσοαστικού σαλονιού».
Ήθελα να ξεκινήσω από αυτήν την περιγραφή, για να καθορίσω τον τρόπο που, η ηρωίδα του βιβλίου, αναζητά την υπόστασή της, στιγματίζει το παρόν της και επηρεάζεται η πορεία της. Φιλτράρει τις παιδικές της στιγμές, μέσα από ένα παρωχημένο αντικείμενο, που αντανακλά μια φθίνουσα κοινωνική πραγματικότητα, αλλά και την ειρωνική ματιά της στον κόσμο που χάνεται.
Η μητέρα της Νάντιας, η Ζωή, στις σκέψεις της, αναφέρεται στην αριστοτελική θεώρηση και την αναδεικνύει, ως στάση στη ζωή της. Θέτοντας κάποια σημεία, ως δεδομένα, βγάζει συμπεράσματα, για όσα της συμβαίνουν. Έτσι, δέχεται, με σνομπισμό και μοιρολατρική διάθεση, ό, τι έχει συμβεί και συμβαίνει στη ζωή της. Η κόρη της σηματοδοτεί το νέο· ο τρόπος που υφαίνεται η ιστορία του βιβλίου θέτει σε αντιδιαστολή τους δύο διαφορετικούς τρόπους σκέψης. Η Νάντια βγάζει συμπεράσματα παρατηρώντας. Προσπαθεί, βλέποντας όσα συμβαίνουν, να δώσει εξήγηση. Φτάνει στην αλήθεια από την παρατήρηση και αντιδρά, θυμώνει, δικαιολογεί, δίνει άφεση, για να προχωρήσει.
Στο Amor Fati, η εξέλιξη έχει μορφή λόφου, τρόπον τινά, αφού ξεκινάει από μια οικογένεια μικροαστική, μορφή εκ του αποτελέσματος, του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Η Νάντια ζει μια παιδική ηλικία ως θεατής, που μαζεύει πληροφορίες, για ένα κοινωνικό πείραμα, του οποίου είναι αντικείμενο. Αποστασιοποιείται, για να καταφέρει να ανταπεξέλθει στον απρόσωπου βίο και φτιάχνει ρίζες μόνη της, σε ένα άγονο και απρόσωπο περιβάλλον. Έτσι, η πορεία του βιβλίου, παίρνει μια μορφή ανηφορική, προς την αναγνώριση και την αποκάλυψη. Είναι χαρακτηριστική η εικόνα, στην οποία, ο θείος της, φέρνει ένα κουταβάκι στο σπίτι της, για να αντικαταστήσει το αγαπημένο της σκυλί. Το αφήνει πάνω σε ένα μαύρο πλακάκι, από το ασπρόμαυρο δάπεδο της κουζίνας, και αυτό, γλιστρώντας, χωρίς κατεύθυνση, χάνει τον προσανατολισμό του.
Σαν ο δείκτης μιας πυξίδας, από παραξενιά του κατασκευαστή, είχε τετράγωνο σχήμα…
Στην ίδια κατάσταση είναι και η παιδικότητα της Νάντιας· ίσως, είναι η καλύτερη προσωποποίηση της φάσης που βιώνει το μικρό κορίτσι. Μεγαλώνοντας, την παίρνει μαζί της η νέα εποχή. Ανακαλύπτοντας τη θηλυκή της φύση, σε μια εποχή ρευστότητας, αλλαγής και αναγέννησης, σε ένα κοινωνικό πλαίσιο αμφισβήτησης και αρνητισμού. Τα μεγάλα κοινωνικά κινήματα της εποχής των δεκαετιών ΄60 -΄70 διακηρύττουν την ελευθερία του λόγου και της σκέψης, του σεξουαλικού επαναπροσανατολισμoυ την ειρήνη και τον διαφορετικό τρόπο αντίληψης. Ροκ μουσική, ριζοσπαστικός ακτιβισμός, ευαισθητοποίηση των ομάδων, η αντι-πειθαρχική πολιτική καθώς και οι εναλλακτικοί τρόποι ζωής και τέχνης, γίνονται κομμάτια της εφηβικής προσωπικότητας της Νάντιας. Μαζί της, σε πορείες κοινές ή αποκλίνουσες μορφές-παρουσίες, αυτές της Τίνας και του Αλέξη. Οι χαρακτήρες τους, οι πράξεις και οι αντιλήψεις τους, μετενσαρκώσεις της εποχής, δίνουν την πραγματική εικόνα, ζωντανή, γεμάτη χρώμα και συναίσθημα -νοσταλγίας, για τους μεγαλύτερους αναγνώστες. Το στίγμα της εποχής τη ρουφάει, αλλά δεν την αφομοιώνει. Η Νάντια τολμάει και, με αποφασιστικότητα, ψάχνει και ανακαλύπτει τα ορθολογικά συμπεράσματα που την φτάνουν «στην κορφή του λόφου» -όπως ανέφερα στην αρχή της άποψής μου. Η κορύφωση της ιστορίας αποκαλύπτει μυστικά και συνθήκες που, αν και δικαιολογούν το γενικό πλαίσιο που βιώνει η ηρωίδα, στον στενό οικογενειακό της κύκλο, χρειάζονται χρόνο, ως προς τη διαχείριση και την κατανόησή τους -εκεί, νομίζω πως αρχίζει η κάθοδος, η πράξη συνειδητότητας· η κατάσταση επίγνωσης, ενσυναίσθησης, λύτρωσης και συγχώρεσης. Το Amor fati, της Νάντιας. Με τη μέθοδο της άτοπου απαγωγής, η Νάντια ξεφεύγει από τον «έρωτα στο μοιραίο», από τη στωική θεώρηση των καταστάσεων της ζωής της. Η προσωπική της ομολογία προέρχεται από τη βαθιά ανακάλυψη των προσώπων που καθόρισαν τη ζωή της, με τρόπο καταλυτικό, αλλά εξιλεώθηκαν στα μάτια και το μυαλό της· στην αρχή του επίλογου, υπάρχει μια παράθεση, είναι στίχοι του Οδυσσέα Ελύτη: «αν δε βρεις την άνοιξη, την φτιάχνεις»…
Το Amor fati έχει καταφέρει, μέσα από μια ιστορία, που αναπλάθει μια αμφίρροπη και ευαίσθητη εποχή, σε παγκόσμιο επίπεδο, να θίξει με τρόπο πειθαρχημένο και απλουστευμένο, φιλοσοφικές θεωρήσεις και αντιλήψεις που απασχολούν, από την αρχαιότητα, έως και τις μέρες μας τον κόσμο του πνεύματος και την κοινή, δική μας, λογική. Ο λόγος είναι έτσι δομημένος, ώστε διαβάζοντας μια ιστορία, με ιδιαίτερο ενδιαφέρον, που προκαλεί τον αναγνώστη να φτάσει στο τέλος, να δημιουργεί συνεχώς προβληματισμό και κίνητρο, για προσωπικό προβληματισμό και ανακάλυψη. Οι περιγραφές, αλλά και η λαογραφία και κοινωνική ιστορία του νησιού της Ύδρας είναι εξαιρετικές -σαν να βλέπεις μια παλιά καρτ- ποστάλ ή να διαβάζεις την ιστορία της Ύδρας, σε ένα, περασμένης εποχής, περιποιημένο ταμπλόιντ περιοδικό. Το ίδιο ισχύει και για την θαυμάσια αναφορά της συγγραφέως στο νησί της Σίφνου· γραφική, με υπέροχη αισθητική στη γραφή και στην απόδοση του χρόνου, που εκτυλίσσεται η ιστορία. Οι αναφορές στην αγγλική ύπαιθρο, αλλά και στη γαλλική εξοχή μεταφέρουν τον αναγνώστη, μέσω της εναλλαγής των τόπων, σε ένα είδος λογοτεχνίας, που παραπέμπει στο φλεγματικό και στυλιζαρισμένο ύφος ξένων λογοτεχνών του περασμένου αιώνα.
Θα ήθελα, κλείνοντας, να παραθέσω μια υπέροχη περιγραφή του βιβλίου.
«Πηδάς από τη σπηλιά, με το ένα πόδι μαζεμένο και το σώμα να γέρνει ελαφρά προς τα πίσω…Έτσι, κάνεις ένα διπλό κρότο στο νερό. Κάτι σαν πλαφ πλαφ να πούμε. Σε δύο χρόνους…Τι πετυχαίνεις με αυτό; Μα φυσικά, κάνεις λούτσα όλους τους ανυποψίαστους…»*
*Στην Ύδρα, αυτό το θαλάσσιο παιχνίδι, το λένε κούμπιζα. Είναι, με ακρίβεια, το ταξίδι της ζωής της Νάντιας, που δεν θυμήθηκε ποτέ μυρωδιές και γεύσεις, αλλά μόνο ήχους και το φως της ατμόσφαιρας. Ένα κορίτσι χωρίς αρχή, αλλά με συνέχεια…
Σας προτείνω να διαβάσετε το Amor fati. Ίσως, να ανακαλύψετε στις σελίδες του ένα γνωστό δικό σας κορίτσι, που έκανε κούμπιζες στη ζωή του.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου