ΑΠΟΨΗ για το βιβλίο "ΤΟ ΠΕΡΑΣΜΑ ΑΝΤΙΚΡΥ", Θοδωρής Δεύτος, εκδόσεις ΚΛΕΙΔΑΡΙΘΜΟΣ, με την ματιά της ΕΥΑΣ ΝΑΤΣΗ

Αισθάνομαι πολύ τυχερή που ανάμεσα σε τόσα αναγνωστικά μου ταξίδια, έφτασε η στιγμή να κάνω ένα «Πέρασμα αντίκρυ» για να περιπλανηθώ σε ένα διαφορετικό λογοτεχνικό ταξίδι στη Βόρειο Ήπειρο!Γιατί το μυθιστόρημα του συγγραφέα Θοδωρη Δεύτου είναι ένας άλλος κόσμος. Μια άλλη γη που αν και ελληνική, η τύχη το έκανε έτσι ώστε να ανήκει σε ένα άλλο κράτος. Θα προτιμήσω να χρησιμοποιήσω τον παράγοντα τύχη γιατί οποιαδήποτε άλλη πολιτική ορολογία και να αναφέρω πονάει δυστυχώς πολύ! 

Μετά από μια σειρά βιβλίων θησαυρός στην ελληνική λογοτεχνία, ο κος. Θοδωρής Δεύτος κάνει επιστροφή με ένα βιβλίο ορόσημο για τα ελληνικά δεδομένα, καθώς καταπιάνεται με ένα θέμα που ελάχιστα έως καθόλου έχουμε συναντήσει ως τώρα. Ένα βιβλίο που μόλις το ολοκληρώσετε θα μείνετε εκστασιασμένοι. Μέσα από μια έκρηξη λέξεων, εικόνων, συναισθημάτων, βρισκόμαστε σε ένα ατελείωτο πόλεμο ανάμεσα στη λογική και την παραφροσύνη με τραγικές προεκτάσεις. Ένα ανελέητο παιχνίδι, γροθιά στο στομάχι για κάθε σκεπτόμενο αναγνώστη. Έλληνες της Βορείου Ηπείρου, ήρωες που θες να τους αγκαλιάσεις μετά από τις σοκαριστικές αποκαλύψεις. Για κάποιο λόγο νοιώθεις ένοχος για την στάση σου τόσα χρόνια. Που ήσουν εσύ ενώ τα αδέλφια οι Βορειοηπειρώτες, πέρασαν τόσες δύσκολες στιγμές; Γιατί κάποιοι εσκεμμένα φρόντιζαν να μην μας αποκαλύψουν την αλήθεια; Ένα μυθιστόρημα τροφή για σκέψη. Πόσο μπορεί να αντέξει μια ψύχη όταν ζει λίγα μέτρα πιο πέρα από τον αδελφό του, πίσω από ένα ηλεκτροφόρο συρματόπλεγμα, όταν αντικρίζει καθημερινά την ανείπωτη φρίκη; 

Ο πρωταγωνιστής της ιστορίας μας ο Οδυσσέας Ντάϊκος από την Πολύτσανη της Βορείου Ηπείρου, βιώνει μια σκληρή πραγματικότητα, καθώς όταν ήταν νέος αναγκάστηκε να δραπετεύσει από το χωριό του και να αποχωριστεί την οικογένεια του, για ξεφύγει από το τυραννικό καθεστώς του Ενβέρ Χότζα, στην Αλβανία. Έτσι ένα βράδυ με κακοκαιρία σχεδιάζει μαζί με τον αδελφό του τον Ανέστη, την αγαπημένη του Όλγα, την αδελφό της Πέτρο και τον ξάδελφο του Ζάχο, να διαβούν το συρματόπλεγμα και να περάσουν αντίκρυ. Δυστυχώς πολλές φόρες η μοίρα γελά όταν οι άνθρωποι κάνουν σχέδια και έτσι η προσπάθεια τους για διαφυγή, έχει τελικά πολύ άσχημη κατάληξη, στιγματίζοντας για πάντα την τρυφερή νεανική ψυχή του. Ο Οδυσσέας θα καταφέρει να φτάσει στην γη της επαγγελίας, στην Αμερική, και με σκληρή δουλεία θα αποκτήσει μια οικογενειακή επιχείρηση, έχοντας πάντα μέσα στην ψυχή του έναν πόθο κι έναν καημό. Αυτός ο καημός και μια ανεκπλήρωτη υπόσχεση θα καθορίσουν υποσυνείδητα το πεπρωμένο του… Το σαράκι να επιστρέψει στα πάτρια εδάφη και να ξανανταμώσει τους δικούς του ανθρώπους, είναι μεγάλο. Οι σκέψεις του θα ακολουθήσουν δαιδαλώδεις διαδρομές. Θα καταφέρει άραγε κάποια στιγμή να τους ξαναδεί; Πως μπορεί να γίνει αυτό όταν κάθε του προσπάθεια να επικοινωνήσει μαζί τους, είτε με γράμματα είτε στέλνοντας κάποια επιταγή, πέφτει στο κενό; 

Την λύση στο βασανισμένο του μυαλό θα δώσει το 1989 η πτώση του τείχους του Βερολίνου και κατά συνέπεια η κατάρρευση του σκληρού κομμουνιστικού καθεστώτος του Ενβέρ Χότζα στην Αλβανία. Αποτέλεσμα ήταν, να ανοίξουν τα σύνορα και χιλιάδες Έλληνες της Βορείου Ηπείρου, να περάσουν αντίκρυ. Η πολυπόθητη στιγμή για τον Οδυσσέα έφτασε. Ξεκινά αμέσως το ταξίδι της επιστροφής με χίλιες σκέψεις να καίνε το μυαλό του… Θα καταφέρει άραγε να τους βρει ζωντανούς; Πόσο μπορεί να άλλαξαν τα πράγματα αυτά τα 40 χρόνια; Γιατί το ελληνικό κράτος έμεινε απαθής θεατής στο θέμα αυτό; 

Η γραφή του κ. Δεύτου ένας χείμαρρος λέξεων, που αποτυπώνουν με ειλικρίνεια τις σκληρές συνθήκες διαβίωσης ενός ολόκληρου λαού, της ελληνικής μειονότητας της Αλβανίας που δίνει μάχη να κρατηθεί μέσα σε ένα απάνθρωπο κομμουνιστικό καθεστώς. Με κυνισμό, αλλά κυρίως πλημμυρισμένο με συναισθήματα, ξεπηδούν από παντού αλήθειες που μαστιγώνουν τις συνειδήσεις μας και μας φέρνουν αντιμέτωπους με τη σαθρότητα της βάναυσης και άδικης ζωής που έζησαν χιλιάδες Βορειοηπειρώτες. 

Είναι αλήθεια πως ο κος. Δεύτος έγραψε μια στενάχωρη ιστορία με επίκεντρο την υποδούλωση των ελλήνων σε μια χώρα, που ούτε τότε, αλλά ούτε και τώρα δείχνει να σέβεται την μειονότητα. Μέσα από κινηματογραφικές περιγραφές βλέπουμε να κορυφώνεται η αγωνιά αυτών των ανθρώπων, λαχταρώντας πως κάποια στιγμή η μητέρα Ελλάδα θα θυμηθεί την ύπαρξη τους και θα ανοίξει τον δρόμο για να περάσουν αντίκρυ, έχοντας μια και μοναδική αποσκευή, την ελπίδα. Με φόντο τα όσα τράβηξαν οι Βορειοηπειρώτες, βασανιστήρια, κακοποίηση, πόνο, απόρριψη αλλά και ταπείνωση, αισθάνεσαι την ψυχή σου να πάλλεται, να θέλει να δει ένα τέλος στο βασανιστήριο αυτό. Και πάνω που ελπίζεις να δεις μια ηλιαχτίδα να ξεμυτίσει, ένα γιατί έρχεται να σου κατασπαράζει την καρδιά. Μουδιασμένη αισθανόμουν διαβάζοντας κάθε σελίδα. Αποτροπιασμός συνοδευόμενος με φρίκη και αηδία. Σκηνές που σοκάρουν περνούσαν από τα μάτια μου μα δεν μπορούσα να το κλείσω. Γιατί είτε μας αρέσει είτε όχι, αυτή είναι η αλήθεια. Αποτυπωμένη με καθαρότητα και ειλικρινή ματιά. Με λιτή και απλή γραφή, που όμως πυρπολεί το μυαλό και απογειώνει κάθε αίσθηση. Είσαι και εσύ ένα κομμάτι της εξιστόρησης. Μάρτυρας της σκληρής αλήθειας. 

Και σαν φτάνει το συγκλονιστικό φινάλε, το μόνο που ζητάς είναι να αφεθείς, και να κλάψεις ...να κλάψεις πολύ. Να αδειάσεις από τον πόνο και το διαρκές βασανιστήριο αυτών των ψυχών και να νοιώσεις μαζί τους την λύτρωση… Ένας ύμνος αυτό το βιβλίο όχι μόνο για το ελληνισμό της Βορείου Ηπείρου που «κατά λάθος ξέχασαν οι πολιτικοί τόσα χρόνια να αναφερθούν», μα και για τη λεπτή διαχωριστική γραμμή που διαχωρίζει, τη λογική από την παράνοια, και το δίκαιο από το άδικο διατηρώντας άσβεστη τη φλόγα της ελπίδας και της ανθρωπιάς!

Διαβάστε το... γιατί η ιστορία είναι ένας κύκλος. Μαθαίνουν οι νέοι κ θυμούνται οι παλιοί... Άραγε, οι θύμησες αυτές θα μας λυτρώσουν; Θα μας διδάξουν;

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ με τον Θεόδωρο Δεύτο για το βιβλίο "ΤΟ ΠΕΡΑΣΜΑ ΑΝΤΙΚΡΥ"!