Από την πρώτη σελίδα ένιωσα κάτι να κινείται μέσα μου, ένα ρίγος γνώριμο και σπάνιο. Δεν ήταν συγκίνηση, ήταν δέος. Η γραφή της Ειρήνης Μαλάμου έχει αυτό το αόρατο βάρος που δεν χρειάζεται να φωνάξει για να ακουστεί. Μπαίνει αθόρυβα, αλλά κυριαρχεί. Χτίζει κόσμους, μα κυρίως, αποκαλύπτει ψυχές. Και στο Ανάμεσα σε δύο Θεούς φτάνει στο απόγειό της.
Μέσα από την ιστορία της Άννας Βραχωρίτη, που ερευνά ένα παλιό κονάκι στα Τρίκαλα, η συγγραφέας ξετυλίγει μια διπλή χρονική αφήγηση, δεμένη με τέτοια ακρίβεια που το παρόν και το παρελθόν πάλλονται στο ίδιο σώμα. Ο Νάσος, ο ιστορικός, η βροχή που δεν σταματά, οι πλημμύρες που πνίγουν τον κάμπο, όλα μοιάζουν να λειτουργούν συμβολικά, σαν να επιστρέφει η ίδια η φύση να ζητήσει λογαριασμό για τα αμαρτήματα των ανθρώπων. Και τότε, το χώμα αρχίζει να μιλά. Οι φωνές του παρελθόντος ξυπνούν, κι αυτό που ήταν θαμμένο (ιστορίες, μνήμες, ενοχές), αναδύεται με τρόπο σχεδόν ιερό.
Μέσα από τη βροχή και τη σιωπή, η Άννα και ο Νάσος δεν αναζητούν πια απαντήσεις μόνο για το κονάκι, αλλά για όσα βαραίνουν τις ίδιες τους τις ψυχές. Η έρευνα μετατρέπεται σε πορεία προς τη λύτρωση, ένα ταξίδι που περνά μέσα από τον χρόνο, τη μνήμη και τον ανθρώπινο πόνο. Εκεί, στο βάθος του κάμπου, όπου το νερό γίνεται καθρέφτης και οι τοίχοι ψιθυρίζουν, η Ειρήνη Μαλάμου στήνει τη γέφυρα που ενώνει δυο κόσμους, τον σημερινό και τον παλιό, τον ζωντανό και τον θαμμένο.
Στο παρελθόν, η ιστορία του Χασάν Μπέη και του Παναγή ξεδιπλώνεται με δύναμη και ανθρωπιά. Ο ένας, γόνος εξουσίας και πίστης, φέρει τη σφραγίδα της παράδοσης. Ο άλλος, παιδί της γης, ζει κάτω από τη σκληρή μοίρα των κολίγων. Ανάμεσά τους δεν στέκει μόνο μια κοινωνική τάξη ή μια θρησκεία, αλλά ο ίδιος ο άνθρωπος, παγιδευμένος ανάμεσα στο καθήκον και στην καρδιά. Οι επιλογές τους, οι έρωτές τους, οι ενοχές και οι προσευχές τους χτίζουν τον πυρήνα ενός κόσμου που αναπνέει μέσα από τις αντιθέσεις του.
Η Μαλάμου δεν γράφει με ψυχρή ιστορική ακρίβεια, αλλά με αίμα. Οι σκηνές της Θεσσαλίας του 19ου αιώνα είναι γεμάτες ιδρώτα, καπνό, πείσμα και θάνατο. Ο αναγνώστης δεν διαβάζει απλώς για εκείνη την εποχή, τη ζει. Νιώθει τη γη κάτω από τα πόδια του να τρέμει, ακούει τα άλογα να σπάζουν τη σιωπή, βλέπει τους ανθρώπους να προσπαθούν να σταθούν όρθιοι σε έναν κόσμο που τους δοκιμάζει. Και μέσα σ’ αυτόν τον κόσμο, οι δύο άντρες, όπως και η Άννα στο σήμερα, βαδίζουν στην ίδια πορεία: τη διαδρομή προς τη συγχώρεση.
Η γραφή της Μαλάμου έχει ρυθμό, μουσικότητα και ψυχή. Κάθε φράση είναι τοποθετημένη με προσοχή, κάθε λέξη κουβαλάει ουσία. Δεν υπάρχει φλυαρία ούτε επιτήδευση. Μόνο καθαρό συναίσθημα. Η ιστορική έρευνα είναι προσεγμένη, αλλά ποτέ δεν βαραίνει το κείμενο. Αντίθετα, λειτουργεί σαν υπόστρωμα που δίνει ζωή στους ανθρώπους της. Το παρελθόν δεν γίνεται σκηνικό, είναι παρών, αναπνέει, επηρεάζει και δικαιώνει.
Το βιβλίο κινείται ανάμεσα στο φως και το σκοτάδι, στη ζωή και τον θάνατο, στη λύτρωση και την ενοχή. Οι ήρωες πληγώνονται, μα δεν παραδίδονται. Το νερό που πλημμυρίζει τη Θεσσαλία γίνεται το ίδιο με το δάκρυ που καθαρίζει. Το κονάκι δεν είναι πια τόπος εγκλήματος, αλλά τόπος εξομολόγησης. Εκεί μέσα, το παλιό συναντά το νέο, και οι ψυχές των ζωντανών αγγίζουν τις ψυχές των νεκρών.
Το "Ανάμεσα σε δύο Θεούς" είναι ένα βιβλίο για τον άνθρωπο. Για τη δύναμη που έχει να σταθεί, να αγαπήσει, να σφάλει, να ζητήσει συγχώρεση. Για τη λεπτή γραμμή που χωρίζει τον έρωτα από την πίστη, το πάθος από την αμαρτία. Η Ειρήνη Μαλάμου δεν γράφει απλώς ένα ιστορικό μυθιστόρημα, γράφει μια προσευχή χωρίς ψαλμό, μια εξομολόγηση που θα μπορούσε να ανήκει σε καθέναν από εμάς.
Κλείνοντας το βιβλίο, δεν αισθάνεσαι μόνο θαυμασμό για την πένα της. Αισθάνεσαι γαλήνη,"" εκείνη τη σπάνια γαλήνη που φέρνει η αλήθεια. Γιατί στο τέλος, όλοι στεκόμαστε κάπου εκεί, ανάμεσα σε δύο θεούς, αναζητώντας το δικό μας φως.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου