Στα «Αχαρτογράφητα νερά» της Άννας Γαλανού ένιωσα τη γη να μετακινείται κάτω από τα πόδια μου. Όχι επειδή λέει μια δύσκολη ιστορία, αλλά επειδή δείχνει χωρίς καμία ωραιοποίηση αυτό που συμβαίνει πίσω από τις κλειστές πόρτες. Η Ειρήνη Μπαλτά δεν είναι μια ηρωίδα φτιαγμένη από χαρτί. Είναι μια γυναίκα που της αφαίρεσαν το δικαίωμα να μεγαλώσει με τους δικούς της όρους. Που την έσπρωξαν σχεδόν παιδί σ’ έναν γάμο που άλλοι αποφάσισαν γι’ αυτήν. Κι εκεί, μέσα σε αυτή την άψογη βιτρίνα, ξεκίνησε ο αργός της πνιγμός.
Ο άντρας με τον οποίον την πάντρεψαν δεν ήταν τυχαίος. Ο Περικλής Νανούρης, μεγιστάνας, επιχειρηματικός κολοσσός, ηγέτης στον χώρο του, είναι το πρόσωπο της εξουσίας που συχνά δοξάζεται δημόσια και σαπίζει ιδιωτικά. Ένας άντρας που ξέρει να κερδίζει με αριθμούς, αλλά χάνει την ανθρωπιά του σε κάθε προσωπική του σχέση. Αυτός ο άντρας, ο σύζυγος της, την έμαθε να ζει σε έναν κόσμο όπου η σιωπή είναι νόμος και η υποταγή κανόνας. Από την πρώτη νύχτα του γάμου τους μέχρι τις ατέλειωτες μέρες στην πολυτελή έπαυλη, η Ειρήνη δεν έζησε ποτέ ως γυναίκα, μόνο ως σκιά. Η ψυχολογική κακοποίηση έγινε τρόπος ζωής. Το συναίσθημα νεκρώθηκε. Το σώμα συνήθισε την απουσία αγκαλιάς. Η ψυχή βυθίστηκε στον βωβό τρόμο της καθημερινής απαξίωσης. Κι όσο τα χρόνια περνούν και τα παιδιά φεύγουν για τις σπουδές τους, η μοναξιά της βαθαίνει. Η έπαυλη μεγαλώνει γύρω της σαν λαβύρινθος. Η σιωπή γίνεται πιο στενός τοίχος από ποτέ. Οι σκιές μεγαλώνουν.
Η Γαλανού γράφει με ένα μαχαίρι που δεν κόβει το δέρμα. Κόβει κατευθείαν στο κόκαλο. Η αφήγηση της Ειρήνης είναι μια εξομολόγηση που δεν διεκδικεί λύπηση. Διεκδικεί αναγνώριση. Δείχνει πως η κακοποίηση δεν είναι πάντα φωνή και χτύπημα. Είναι ο έλεγχος. Είναι η απομόνωση. Είναι η παγίδα που στήνεται σιγά σιγά, μέχρι που δεν μένει τίποτα ζωντανό μέσα σου.
Και τότε, εκεί που όλα μοιάζουν χαμένα, εμφανίζεται κάτι που δεν είχε φανταστεί ποτέ. Ένας έρωτας που δεν έρχεται σαν σωτηρία. Έρχεται σαν καθρέφτης. Της δείχνει ποια ήταν κάποτε και ποια μπορεί ακόμα να γίνει. Δεν της χαρίζει λύση. Της χαρίζει συνείδηση. Και αυτή η συνείδηση είναι το πρώτο ράγισμα στο τσιμέντο που έχτισαν γύρω της.
Το πιο μεγάλο επίτευγμα του βιβλίου δεν είναι οι ανατροπές της πλοκής, όσο καταιγιστικές κι αν είναι. Είναι η ανατροπή μέσα στην ίδια την Ειρήνη. Από κορίτσι υπάκουο γίνεται γυναίκα αποφασισμένη. Από υλικό για να το πλάθουν άλλοι, γίνεται σώμα και ψυχή που διεκδικεί. Στέκεται μπροστά στη ζωή της και τη βλέπει γυμνή. Και για πρώτη φορά δεν τρομάζει. Θυμώνει. Και ο θυμός αυτός είναι λυτρωτικός.
Όταν η Ειρήνη λέει πως «κολυμπά σε θάλασσα χωρίς ορίζοντα», το νιώθεις. Νιώθεις τον κόμπο στο στήθος της, τη μάχη της ανάσας της, την απελπισία και την ελπίδα που συγκρούονται μέσα της. Κολυμπά πράγματι σε αχαρτογράφητα νερά. Αλλά επιτέλους κολυμπά. Δεν βυθίζεται.
Τα «Αχαρτογράφητα νερά» δεν είναι μόνο ένα μυθιστόρημα για την κακοποίηση. Είναι μια κραυγή. Είναι μια προειδοποίηση. Είναι μια υπενθύμιση ότι καμία γυναίκα δεν γεννήθηκε για να επιβιώνει μέσα σε μια ζωή που άλλοι σχεδίασαν για εκείνη. Είναι μια ιστορία που μένει χαραγμένη βαθιά, γιατί δεν σου ζητά να κλάψεις απλώς για την Ειρήνη. Σου ζητά να την νιώσεις. Να την κουβαλήσεις. Και να μην αφήσεις ποτέ ξανά μια γυναίκα σαν εκείνη να πνιγεί στη σιωπή της.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου