Χίλιες ζωές σε μία – Μαρία Παπαδάκη*Μια ζωή δεν φτάνει. Μια γυναίκα το απέδειξε.

Σε εποχές που η γυναίκα δεν είχε φωνή, εκείνη μίλησε. Σε στιγμές που η ζωή δεν χάριζε, εκείνη πάλευε να την πάρει στα χέρια της. Κι όταν η Ιστορία γκρέμιζε τα πάντα γύρω της, η Αριστέα δεν κρύφτηκε – στάθηκε απέναντί της και έζησε. Ή μάλλον, έζησε χίλιες ζωές μέσα σε μία.

Η Μαρία Παπαδάκη μάς παραδίδει ένα μυθιστόρημα βαθιά ανθρώπινο, ωμό και τρυφερό ταυτόχρονα, μια αφήγηση που δεν στοχεύει να εντυπωσιάσει, αλλά να αφήσει σημάδι. Το «Χίλιες ζωές σε μία» δεν είναι απλώς η πορεία μιας γυναίκας που αντιστέκεται. Είναι το αποτύπωμα όλων όσων έζησαν κόντρα στο ρεύμα, με ψυχή γδαρμένη αλλά ακέραιη.

Η Αριστέα γεννιέται σε ένα Ρέθυμνο που μυρίζει πατριαρχία και σιωπή. Μεγαλώνει σε μια οικογένεια που θέλει να την καθορίσει πριν προλάβει να καθορίσει η ίδια τον εαυτό της. Και όμως, δεν υποτάσσεται. Θέλει να σπουδάσει, να αγαπήσει, να επιλέξει. Τολμά να ονειρευτεί. Το πληρώνει με μοναξιά, με απώλειες, με διαδρομές που την αναγκάζουν να αλλάξει τόπους, ονόματα, πρόσωπο. Όμως δεν αλλάζει ποτέ ψυχή.

Κριτική για το βιβλίο "Τελεία" του Φίλιππου Δανέζη, εκδόσεις ΑΥΓΕΡΗ. Με την ματιά της Εύας Νάτση

 

Τελεία. Μια μικρή κουκίδα που στα μάτια μας μοιάζει αθώα, μα στον κόσμο του Φίλιππου Δανέζη κουβαλάει βάρος. Είναι το όριο, η γραμμή ανάμεσα στο πριν και το μετά, το σημείο όπου όλα σταματούν ή ξεκινούν ξανά. Και αυτό ακριβώς είναι το μυθιστόρημα: μια ιστορία για τις τελείες που βάζουμε στη ζωή μας, για τους τοίχους που υψώνουμε και για τη στιγμή που όλα ανατρέπονται από μια λέξη, ένα βλέμμα, ένα συναίσθημα.

Ο Φίλιππος Χαρινός είναι ένας ήρωας που χαράζεται στη μνήμη. Πρόεδρος σε εταιρεία ασφαλείας, κινείται με την ακρίβεια ενός καλοκουρδισμένου ρολογιού. Το σακάκι του παραμένει κουμπωμένο, το όπλο του ελέγχεται καθημερινά, οι συνήθειες του γίνονται τελετουργία. Δεν του αρέσουν τα αγγίγματα, δεν αφήνει κανέναν να εισχωρήσει εύκολα στον προσωπικό του χώρο. Είναι άνθρωπος των πράξεων, όχι των λόγων. Ένας άντρας που γνωρίζει πολλά για τους άλλους, μα δεν αποκαλύπτει σχεδόν τίποτα για τον ίδιο.

Κριτική για το βιβλίο "ΤΟ Σ' ΑΓΑΠΩ ΠΟΥ ΔΕΝ ΕΙΠΑ", Στέλλα Καλλέ, εκδόσεις ΈΞΗ. Με την ματιά της Εύας Νάτση!

 Ένα «σ’ αγαπώ» που δεν ειπώθηκε ποτέ μπορεί να γίνει πληγή που ματώνει μια ολόκληρη ζωή. Στις σελίδες του βιβλίου της Στέλλας Καλλέ, η σιωπή αποκτά φωνή, παίρνει σάρκα και οστά, και μας δείχνει πώς η έλλειψη της αγάπης μπορεί να καθορίσει μοίρες, να διαμορφώσει χαρακτήρες, να στοιχειώσει γενιές.

Η ιστορία μάς οδηγεί στον Έβρο, σ’ ένα χωριό που μυρίζει φτώχεια και αγωνία, εκεί όπου η Φούλα σκληραίνει με κάθε γέννα, με κάθε παιδί που φέρνει στον κόσμο. Όταν ήρθε στον κόσμο η μικρότερη, η Αθηνά, ούτε που θέλησε να τη δει, ούτε να την αγκαλιάσει. Έτσι ξεκινά η ζωή ενός κοριτσιού που μεγάλωσε ανεπιθύμητο, σε ένα σπίτι όπου η αγάπη φοβόταν να ξεμυτίσει.

"Η ζωή είναι φτιαγμένη από σταγόνες κάθε είδους: σταγόνες μνήμης που βαραίνουν, σταγόνες αγάπης που λυτρώνουν, σταγόνες ενοχής που σε στοιχειώνουν, σταγόνες συνθηκών που σε ξεπερνούν." Φυστίκι που κυλάει - Εκδόσεις ΔΙΌΠΤΡΑ. Με την ματιά της Εύας Νάτση

 Η βροχή δεν ζητά ποτέ την άδειά μας για να πέσει, απλώς έρχεται. Κι άλλοτε μας δροσίζει, άλλοτε μας πνίγει. Έτσι είναι και η ζωή. Κι έτσι είναι και οι "Σταγόνες" του Φυστίκι ΠουΚυλάει: ένα μυθιστόρημα που στάζει αλήθεια σε κάθε σελίδα, που κυλά σαν νερό και μας οδηγεί σ’ ένα ταξίδι σπαρακτικό, ανθρώπινο, τρυφερό και άγριο μαζί. Δεν είναι ένα βιβλίο που απλώς διαβάζεται, είναι μια εμπειρία που σε κατακλύζει σαν καταιγίδα, αφήνοντάς σε γυμνό απέναντι σε όλα όσα δεν τολμάς να πεις ούτε στον εαυτό σου.

«Γιατί ρε πατέρα;» – Μια πρεμιέρα που άξιζε την αναμονή

Από τα πρώτα καρέ φάνηκε πως κάτι διαφορετικό ξεκινά. Κάποιες σειρές έρχονται αθόρυβα και χάνονται, και άλλες στήνουν εξαρχής σκηνικό προσμονής. Το «Γιατί ρε πατέρα;» ανήκει ξεκάθαρα στη δεύτερη κατηγορία. Από τα πρώτα trailers είχε κάτι το διαφορετικό: μια υπόσχεση πως η ελληνική τηλεόραση μπορεί να συνδυάσει γέλιο και μυστήριο χωρίς να πέσει σε ευκολίες. Και το πρώτο επεισόδιο δικαίωσε τις προσδοκίες.

Ένα σενάριο που πατάει γερά

Η αφετηρία είναι σφιχτή και γεμάτη υποσχέσεις. Ο Λευτέρης Τσατσάνης, ένας «πατέρας» με σκοτεινό παρελθόν, αφήνει πίσω του τρία παιδιά που δεν γνωρίζονται μεταξύ τους. Μια βαλίτσα με τρία εκατομμύρια ευρώ γίνεται ο καταλύτης για να βρεθούν αντιμέτωπα με τον εαυτό τους, με ο ένας τον άλλον, αλλά και με τα μυστικά που ο πατέρας κουβαλούσε.

Η κληρονομιά δεν είναι απλώς υλική – είναι και ψυχολογική, συναισθηματική, γεμάτη ρωγμές και ερωτήματα. Κι εκεί βρίσκεται η δύναμη του σεναρίου: δεν περιορίζεται στο ποιος θα πάρει τα λεφτά, αλλά μας καλεί να δούμε χαρακτήρες που δοκιμάζονται.

Ερμηνείες που σε πείθουν

Ο Μιχάλης Λεβεντογιάννης κάνει ίσως την πιο ενδιαφέρουσα στροφή της πορείας του. Από δραματικούς ρόλους περνά σε έναν χαρακτήρα με χιούμορ και μυστήριο, και το αποτέλεσμα είναι γοητευτικό. Δεν προσπαθεί να «παίξει τον αστείο», αφήνει το χιούμορ να βγει αβίαστα, δίνοντας στο ρόλο του βάθος και ρυθμό.

Γύρω του, ένα καστ που φαίνεται δεμένο, με χημεία που πείθει. Οι ατάκες δεν πέφτουν κενές, αλλά κουμπώνουν σε καταστάσεις που προκαλούν γέλιο και αγωνία μαζί.

Σκηνοθεσία με κινηματογραφική ανάσα

Αυτό που ξεχωρίζει από την πρώτη κιόλας σκηνή είναι η εικόνα. Δεν θυμίζει απλή τηλεοπτική παραγωγή, αλλά έχει κινηματογραφική ατμόσφαιρα. Η σκηνοθεσία του Γιάννη Παπαδάκου αποφεύγει τα κλισέ, δίνει χώρο στους ηθοποιούς και αξιοποιεί τον ρυθμό για να κρατήσει τον θεατή σε εγρήγορση.

Η φωτογραφία και η μουσική λειτουργούν σαν αόρατοι σύμμαχοι. Δεν είναι απλά φόντο· χτίζουν ατμόσφαιρα, κάνουν το μυστήριο πιο σκοτεινό και το χιούμορ πιο φωτεινό.

Ένα ξεκίνημα με υποσχέσεις

Αυτό που κερδίσαμε ως θεατές είναι η αίσθηση ότι βλέπουμε κάτι δουλεμένο. Μια σειρά που σέβεται τον θεατή, που ποντάρει στη λεπτομέρεια και δεν φοβάται να ξεφύγει από τη μετριότητα.

Το ρίσκο υπάρχει: ιστορίες με «βαλίτσες γεμάτες χρήμα» έχουν γραφτεί πολλές φορές. Όμως το «Γιατί ρε πατέρα;» δείχνει να κρατά τη δική του ταυτότητα, να ξεφεύγει από τα τετριμμένα, δίνοντας στους χαρακτήρες ουσία και στο κοινό λόγο να επιστρέψει.

Το πρώτο επεισόδιο ήταν ένα δυναμικό ξεκίνημα – όχι μόνο επειδή μας έκανε να γελάσουμε, αλλά γιατί μας έβαλε μέσα σε έναν κόσμο γεμάτο μυστικά, αντιθέσεις και πρόσωπα που έχουν να πουν ιστορίες. Αν η συνέχεια σταθεί στο ύψος αυτής της αρχής, τότε ο ΑΝΤ1 κρατάει στα χέρια του μια από τις πιο ενδιαφέρουσες σειρές της χρονιάς.

Η ερώτηση «Γιατί ρε πατέρα;» βρίσκει έτσι το πρώτο της αντίκρισμα: γιατί η ελληνική τηλεόραση χρειαζόταν μια τέτοια αρχή.

"Η μνήμη, όσο κι αν τυλίγεται στην ομίχλη, δεν χάνεται." Κριτική για το βιβλίο "ΤΑ ΚΟΡΙΤΣΙΑ ΤΗΣ ΟΜΙΧΛΗΣ" του Ναμίκ Ντόκλε, εκδόσεις BytheBook. Με την ματιά της Εύας Νάτση

 Στο τέλος του κόσμου ή ίσως στη μέση του πουθενά, υπάρχει ένα χωριό κρυμμένο μέσα στην ομίχλη. Η Μπουκόινα της Γκόρας δεν είναι απλώς σκηνικό, είναι ζωντανός οργανισμός. Εκεί, όπως λένε οι μύθοι, οι άντρες γεννιούνται με άσπρα μαλλιά και βλέπουν καλύτερα τη νύχτα. Εκεί ο ήλιος ανατέλλει δυο φορές και το φεγγάρι δύει δυο φορές κάθε αυγή. Είναι τόπος όπου η ζωή τυλίγεται στην ομίχλη από την κούνια ως τον τάφο, κι ο Namik Dokle καταφέρνει να την αποδώσει με λόγο που θυμίζει και ποίηση και χρονικό.

Κριτική – Καμία προσευχή για τους πεθαμένους - Γρηγορης Αζαριαδης, εκδόσεις BELL. Mε την ματιά της Εύας Νάτση

Καμία προσευχή δεν ειπώθηκε κι όμως, οι ψυχές δεν σωπαίνουν. Από τον Φεβρουάριο του ’50, όταν μια ομάδα ηττημένων του εμφυλίου αποφάσισε να ληστέψει έναν δωσίλογο, μέχρι τον Γενάρη του ’86, όταν η Μελίνα Γρηγορίου ανακαλύπτει πως η ίδια της η ύπαρξη είναι χτισμένη πάνω σε μυστικά, το Σκοτεινό κουβαλάει πάνω του το βάρος μιας αλήθειας που δεν θάφτηκε ποτέ.

Η ληστεία εκείνη, που ξεκίνησε σαν σχέδιο σωτηρίας, κατέληξε σε σφαγή. Ο αρχηγός της ομάδας έπεσε νεκρός από την καραμπίνα του δωσίλογου, κι οι σύντροφοί του γύρισαν στο χωριό άδειοι, με τα μάτια γεμάτα τρόμο και ενοχή. Ο παπα-Γρηγόρης, άλλοτε αγωνιστής και τώρα ράσος, έμεινε να κουβαλάει το βάρος – το μυστικό, την ενοχή, την κατάρα. Από εκείνη τη νύχτα, ολόκληρο το Σκοτεινό έγινε ένας τόπος που ανασαίνει σκιές.

Κριτική – Το πέρασμα στην Αμοργό του Χρήστου Νομικού - εκδόσεις ΠΝΟΗ. Με την ματιά της Εύας Νάτση

 

Η Αμοργός δεν είναι απλώς τόπος. Ειναι ανάσα φωτός και αλμύρας, είναι η μνήμη που τρυπώνει σαν θαλασσινό αεράκι και γίνεται τραγούδι μέσα στην ψυχή. Ο Χρήστος Νομικός, ποιητής πριν απ’ όλα, πλάθει ένα μυθιστόρημα που μοιάζει με εξομολόγηση. Κάθε λέξη στάζει νοσταλγία, κάθε φράση είναι σκαλισμένη με την απλότητα εκείνου που ξέρει πως τα μεγάλα συναισθήματα δεν χρειάζονται φτιασίδια.

«Δυο καφέδες μέτριοι» Ελένη Μπεντίλα, "ΑΝΕΜΟΣ εκδοτική. Με την ματιά της Εύας Νάτση

 Υπάρχουν βιβλία που τα «πίνεις»—όχι για να ξεδιψάσεις, αλλά για να θυμηθείς. Το «Δυο καφέδες μέτριοι» της Ελένης Μπεντίλα είναι ένα τέτοιο μυθιστόρημα: ζεσταίνει, καίει, γλυκαίνει και στο τέλος αφήνει μια επίγευση ζωής που δεν είναι ποτέ μονόγευστη.

Στον πυρήνα του βρίσκονται η Θοδώρα και η Χρύσα—δυο παιδικές φίλες και κάποτε αντίζηλες—που συναντιούνται τυχαία πάνω σε ένα τουριστικό καράβι στον Βόσπορο. Η εικόνα είναι σχεδόν κινηματογραφική: το νερό κινείται, οι πόλεις αλλάζουν φόντα, κι εκείνες, με δύο «μέτριους» καφέδες κοντά στη γέφυρα του Γαλατά, δοκιμάζουν την πρώτη γουλιά από μια συνομιλία που κάποτε έμεινε στη μέση. Ο καφές λειτουργεί ως τελετουργία συμφιλίωσης· μικρή καθημερινή χειρονομία που σπάει μεγάλα, σιωπηλά τείχη.

Τοπία Θολών Οριζόντων – Άρτεμις Παπανδρέου, εκδόσεις ΜΙΧΆΛΗΣ ΣΙΔΈΡΗΣ. Με την ματιά της Εύας Νάτση

 Μια ιστορία που δεν διαβάζεται. Αισθάνεται.

Η Θεώνη. Ένα κορίτσι δεκαπέντε χρονών. Μια καρδιά που άνοιξε για πρώτη φορά στον έρωτα – και πληγώθηκε ανελέητα από τον κόσμο. Από τον πατέρα της. Από την εποχή της. Από τη μοίρα.

Δεν είναι απλώς η πρωταγωνίστρια ενός μυθιστορήματος. Είναι η φωνή εκείνων που δεν μίλησαν ποτέ. Είναι όλες εκείνες οι γυναίκες που πέρασαν μέσα από φωτιά και σιωπή, μέσα από λάσπη και ενοχή, κουβαλώντας στις αποσκευές τους όχι ρούχα – αλλά μυστικά, φόβους και ανείπωτο πόνο.

Η Άρτεμις Παπανδρέου δεν αφηγείται. Δεν περιγράφει. Σκίζει με λέξεις την επιφάνεια. Και από κάτω ξεπροβάλλει η παλιά Ελλάδα – πληγωμένη, διχασμένη, αντρική. Όπου η αγάπη τιμωρείται. Όπου η τιμή μιας κόρης είναι πιο βαριά από την ψυχή της. Όπου μια μητέρα πρέπει να προδώσει κάθε δική της ανάγκη για να σώσει τη δική της κόρη.

Μέσα σε τοπία γεμάτα ομίχλη – εξωτερική και εσωτερική – ξεδιπλώνεται η πορεία μιας γυναίκας που δεν λύγισε. Που έπεσε, που πληγώθηκε, που εξαπατήθηκε από ανθρώπους σκοτεινούς, μα σηκώθηκε. Και όταν δεν μπορούσε να σηκωθεί μόνη της, στάθηκε πλάι της ένας άντρας αλλιώτικος: ο Λαέρτης. Ήρεμος. Δίκαιος. Σιωπηλός φρουρός και άνεμος ελπίδας.