Συνέντευξη με την Συγγραφέα Ιφιγένεια Τέκου

   Σήμερα έχουμε την χαρά και την τιμή να φιλοξενούμε στην σελίδα μας την αγαπημένη συγγραφέα Ιφιγένεια Τέκου. Θα μιλήσουμε μαζί της για το τελευταίο της βιβλίο "Θάλασσες μας Χώρισαν" που κυκλοφορεί απο τις εκδόσεις Διόπτρα, καθώς και για πολλά άλλα. Ιφιγένεια καλώς ήρθες στην παρέα μας.

1. Πώς γεννήθηκε στο μυαλό σου η υπόθεση του τελευταίου σου βιβλίου «Θάλασσες μας χώρισαν» που κυκλοφορεί απο τις εκδόσεις Διόπτρα; Υπήρξε κάποια συγκεκριμένη πηγή έμπνευσης να σε κατευθύνει;

Το βιβλίο μου «Θάλασσες μας χώρισαν» γεννήθηκε από την αιφνίδια επιθυμία μου να υπηρετήσει δύο στόχους. Από την μια, να ταξίδέψει τον αναγνώστη σε μέρη που έχουν αγαπηθεί αλλά και σε χρονικές περιόδους που άφησαν τη σφραγίδα τους στο κοινωνικό-ιστορικό γίγνεσθαι, και από την άλλη για να καταδειχτούν ανθρώπινες συμπεριφορές υπό το βάρος δύσκολων περιστάσεων.

Μέσα σε μια πανδαισία χρωμάτων και αρωμάτων Ανατολής περασμένες με αρκετές πινελιές Αιγαίου, οι ήρωες του βιβλίου θα φανερώσουν τις αδυναμίες τους προσκαλώντας τον αναγνώστη να τις αποδεχτεί ή να τις καταδικάσει. Απώλεια, ξεριζωμός από την αγαπημένη πατρίδα αλλά και από την πατρίδα υποδοχής, ζήλεια, προδοσία, κατάθλιψη, παντελής απουσία μητρικής αγάπης κι ένα δυνατό αδελφικό δέσιμο καμουφλαρισμένο σε φθόνο. Αυτή ήταν η δική μου αρχή της περιπέτειας!

Με σωστές δόσεις αγωνίας και ενθουσιασμού μπήκα σε μια νοερή χρονοδίνη και ξεκίνησα το ταξίδι μου από τη Σύμη εν τω μέσω της Ιταλικής κυριαρχίας, αιωρήθηκα πάνω από την Κωνσταντινούπολη και την Αλεξάνδρεια, πέρασα ξώφαλτσα την Ικαρία για να καταλήξω και πάλι στο ίδιο σημείο ολοκληρώνοντας τον κύκλο ζωής των βασικών ηρώων μου.

2. Η Παρασκευούλα και η Ελπίδα δυο αδερφές που μεγαλώνουν κάτω απο την ίδια γονική αντιμετώπιση, με τις ίδιες αξίες και τις ίδιες αρχές. Και όμως ο χαρακτήρας που διαμορφώνουν είναι τόσο διαφορετικός. Ποιός είναι εκείνος ο παράγοντας που κατά την γνώμη σου έχει διαμορφώσει τόσο διαφορετικούς χαρακτήρες; Και τί ήταν εκείνο που θέλησες να αναδείξεις τονίζοντας αυτές τις διαφορές;

Δεν ξέρω αν οι δύο αδελφές έτυχαν της ίδιας αντιμετώπισης, άλλωστε από συζητήσεις που είχα με πολύτεκνους γονείς κατάλαβα πως είναι δύσκολο να μην διαχωρίσεις το ένα παιδί σου από το άλλο μια και έχουν διαφορετικούς χαρακτήρες.  Νομίζω πως γεννιόμαστε με τα περισσότερα στοιχεία του χαρακτήρα μας και το περιβάλλον (οικογένεια, σχολείο, φίλοι) παρεμβαίνει σε μικρότερο βαθμό. Η Ελπίδα και η Παρασκευούλα δε μοιάζουν σε τίποτα, ούτε εξωτερικά ούτε εσωτερικά κι όμως οι δεσμοί αίματος που τις ενώνουν υπάρχουν υπερισχύουν όσο κι αν δεν διακρίνονται εύκολα.

3. Σύμη, Κωνσταντινούπολη, Αλεξάνδρεια και Ικαρία χώρεσαν υπέροχα μέσα στις σελίδες του βιβλίου σου, δίνοντας ένα χρώμα διαφορετικών πολιτισμών και Κουλτούρας στην εξέλιξη της ιστορίας σου. Με ποιόν τρόπο έγινε η επιλογή αυτών των τοποθεσιών; Σημαίνουν κάτι για σένα αυτές οι τοποθεσίες;

Κάθε μέρος απ’αυτά με έχει συγκινήσει με την πλούσια ιστορία που κουβαλάει και την ομορφιά των τοπίων του. Ειδικά με την Πόλη, νομίζω ότι είναι πλέον εμφανές, έχω μια λατρεία λόγω καταγωγής. Τόσο η Πόλη όσο και η Αλεξάνδρεια είχαν έντονο το ελληνικό στοιχείο εκείνη την εποχή που περιγράφω. Έλληνες που αναγκάστηκαν να ξεριζωθούν για πρώτη ή για πολλοστή φορά. Ο ξεριζωμός από τον γενέθλιο τόπο είναι πάντα ένα θέμα που με συγκινεί βαθιά και με καλεί να το αναπτύξω με αντικειμενικότητα (όσο γίνεται) και σεβασμό. Όσο για την Ικαριά τι να πω! Είναι ένα μοναδικό  μέρος που με εξιτάρει ευχάριστα κάθε φορά που την επισκέπτομαι.

4. Υπήρξε κάποιος ήρωας που να σε δυσκόλεψε στην σκιαγράφηση του χαρακτήρα του ή κάποια σκηνή που ξόδευσες περισσότερο χρόνο για να την ολοκληρώσεις;

Θα έλεγα πως με δυσκόλεψε κάπως η Παρασκευούλα και η κατάθλιψη που βίωσε και τελικά την οδήγησε στα άκρα. Δύσκολο να αποτυπώσω στο χαρτί τη βαθιά οδύνη της, την έλλειψη επιθυμίας για ζωή, την ανικανότητα να σταθεί μάνα στα παιδιά της, εν τέλει το χάσιμο του ίδιου της του εαυτού. Διάβασα αρκετά βιβλία για τη κατάθλιψη και συμβουλεύτηκα και μαρτυρίες από γυναίκες που την έχουν βιώσει για τον ίδιο ακριβώς λόγο, προκειμένου ο χαρακτήρας της Παρασκευούλας να είναι όσο πιο αληθινός γίνεται.

5. Ποιό μήνυμα θέλησες να περάσεις στους Αναγνώστες σου με το Θάλασσες μας Χώρισαν;

Δεν είχα ποτέ την πρόθεση να περάσω μηνύματα στους αναγνώστες με την έννοια του διδακτισμού, απλά προσπάθησα να περιγράψω και να αναλύσω  καταστάσεις που δοκιμάζουν τα όρια των ανθρώπων. Με ενδιέφερε να δω πώς θα αντιδράσουν, ποιο δρόμο θα ακολουθήσουν, τον σωστό ή τον λάθος, αν θα αντιμετωπίσουν τα λάθη τους παθητικά ή αν θα κοιτάξουν να τα διορθώσουν.

6. Ποιό θεωρείς ότι είναι το μεγαλύτερο πλεονέκτημα του βιβλίου σου;

Αν και δεν νομίζω ότι είμαι η κατάλληλη για να πω κάτι τέτοιο, θα έπρεπε ίσως να ρωτήσουμε όσους το έχουν διαβάσει, παρόλ’αυτά επειδή δεν θέλω να αποφύγω την ερώτηση θα πω πως το μεγαλύτερο πλεονέκτημα είναι πως το έγραψα βάζοντας μέσα όλη μου τη ψυχή. Ακούγεται ίσως γλυκερό μα αυτή είναι η αλήθεια.

7. Πιστεύεις στην Θεϊκή παρέμβαση ή θεωρείς πως αποκλειστικά εμείς οι άνθρωποι με τις πράξεις μας καθορίζουμε τις εξελίξεις στην ζωή μας;

Πιστεύω πως οι άνθρωποι είναι απόλυτα υπεύθυνοι για τις πράξεις τους, αυτό είναι το τίμημα της ελευθερίας.

8. Ο Παύλος αποτελεί το αντικείμενο του πόθου ανάμεσα στις δυο αδερφές την Παρασκευούλα και την Ελπίδα. Ποιά θεωρείς μεγαλύτερη δύναμη την αδερφική αγάπη ή την ερωτική έλξη; Η Ελπίδα αγάπησε πραγματικά τον Παύλο ή ο έρωτας της γεννήθηκε απο την ζήλεια και τον άμετρο ανταγωνισμό έναντι της αδερφής της;

Αν και είμαι μοναχοπαίδι θα πω ότι οι δεσμοί αίματος έχουν  ή πρέπει να έχουν μεγαλύτερη σημασία. Όσο μεγάλο κι αν είναι το πάθος που μπορεί να νιώσει κάποιος για το έτερο ήμισι του αδελφού του οφείλει να το καταπνίξει, ωστόσο καμιά φορά, επειδή άνθρωποι είμαστε, υποπέφτουμε σε λάθη, τραγικά λάθη.  Η Ελπίδα, έτσι όπως την έπλασα με την φαντασία μου, δεν αγάπησε ποτέ πραγματικά τον Παύλο όπως νόμισε αρχικά, αλλά κυριεύτηκε από την ενδόμυχη ανάγκη της να πληγώσει την αδελφή της την οποία και ζήλευε, να της τσαλακώσει την τέλεια ευτυχία.

9. Για άλλη μια φορά σε βιβλίο σου γίνεται αναφορά στα "Σεπτεμβριανά", στα γεγονότα του 1955 στην Κωνσταντινούπολη. Τι σηματοδοτεί για σένα αυτή η μαύρη ημέρα για τους Έλληνες της Κωνσταντινούπολης και για ποιόν λόγο την τοποθέτησες πάλι σε κάποιο βιβλίο σου;

Στο πρώτο μου βιβλίο «Μνήμες χαμένες στην άμμο» το βασικό ιστορικό γεγονός γύρω από το οποίο ύφανα την πλοκή ήταν τα Σπετεμβριανά του 55’. Αντίθετα στο «Θάλασσες μας χώρισαν» έκανα ένα πέρασμα μερικών σελίδων κι αυτό γιατί οι ήρωές μου έτυχε να ζουν στην Πόλη εκείνη την περίοδο οπότε όφειλα το αναφέρω. Φρόντισα όμως να φωτίσω τα γεγονότα υπό διαφορετικό πρίσμα αυτή τη φορά.

Γενικότερα το πογκρόμ του 55’ είναι ένα τραγικό γεγονός που σημάδεψε τους Έλληνες της Πόλης και δεν πρόκειται να ξεχαστεί ούτε από τις νεότερες γενιές.  Όπως εγώ έμαθα από την γιαγιά μου για τα επεισόδια, έτσι θα μάθει και το παιδί μου  από μένα και πάει λέγοντας.

10. Εγώ σε αυτό το βιβλίο λάτρεψα τον Ανδρέα για την αληθινή του αγάπη και την δοτικότητα του άνευ όρων στην Ελπίδα. Μπορεί η αληθινή αγάπη να παραγράψει κάθε σφάλμα και κάθε παραστράτημα; Η Ελπίδα πότε είδε πραγματικά την αλήθεια για τον εαυτό της και τί ήταν αυτό που πραγματικά την ξύπνησε;

Αν και πολλοί άντρες της σύγχρονης εποχής θα κορόϊδευαν τον Ανδρέα λούζοντάς τον με διάφορα κοσμητικά επίθετα από τα οποία το λιγότερο βαρύ θα ήταν «βλάκας», νομίζω πως κάθε γυναίκα του τότε ή του τώρα θα ήθελε να αγαπηθεί τόσο αληθινά κι απόλυτα από κάποιον. Είναι μεθυστικό να ξέρεις πως αγαπιέσαι και είσαι αποδεκτός παρά τις ατέλειές σου,  πως λατρεύεσαι έτσι ακριβώς όπως είσαι. Είναι εφικτό να παραγράψεις πολλά σφάλματα όταν αγαπάς και το κάνεις έστω κι αν η αγάπη αυτή είναι μονόπλευρη και τρέφει μονάχα εσένα. Η Ελπίδα άργησε να «ξυπνήσει» και να αναγνωρίσει πως η αγάπη που ονειρευόταν ήταν πάντα δίπλα της και το μόνο που χρειαζόταν ήταν να απλώσει το χέρι  και να την πιάσει. Νομίζω πως άρχισε να συνέρχεται αφού πρώτα αποδέχτηκε πραγματικά την Φλώρα και άρα τα λάθη της.

11. Ποιά είναι η άποψη σου για την μεταμέλεια και την συγχώρεση; Πρέπει ένας άνθρωπος να συγχωρεί εύκολα ή η συγχώρεση εξαρτάται απο το μέγεθος και την σημασία των πράξεων μας; 

Το πιο σημαντικό είναι να μπορείς να αναγνωρίσεις το λάθος σου και μετά να προσπαθήσεις να το διορθώσεις. Φυσικά  μια εκ των υστέρων διόρθωση δεν είναι πάντα εφικτή, όμως οφείλουμε να το επιχειρήσουμε. Αν τα καταφέρουμε σίγουρα θα νιώσουμε γρηγορότερα τη γαλήνη. Δεν είναι τυχαίο που άνθρωποι γεμάτοι τύψεις προσπαθούν να επιδοθούν σε αγαθοεργίες. Ελπίζουν ότι βοηθώντας άλλους ανθρώπους θα νιώσουν καλύτερα. Η συγχώρεση εξαρτάται από την ψυχική δύναμη που κρύβει ο καθένας μας μέσα του κι αντίθετα απ’ότι πιστεύουν πολλοί, νομίζω πως η συγχώρεση κάνει καλό και σε αυτόν που την παραχωρεί καθώς νιώθει άμεσα πως του φεύγει ένα βάρος.

12. Η αρνητική κριτική είναι ικανή να σε φρενάρει και να σε αποθαρρύνει; Γράφεις για σένα ή για τους αναγνώστες σου;

Η αρνητική κριτική θα με στενοχωρήσει μα δεν θα με φρενάρει. Όταν η κριτική είναι ουσιαστική κι έχει σκοπό να βοηθήσει και να κατευθύνει τον συγγραφέα προς τη σωστή κατεύθυνση τότε μονάχα όφελος υπάρχει. Όταν γίνεται με εμπάθεια, χρησιμοποιώντας άσχημες λέξεις και γελοιοποιώντας τον δημιουργό είναι λάθος. Υπάρχει ο σωστός και ο λάθος τρόπος να πεις τη γνώμη σου και ο σωστός είναι «με ευγένεια». Ευτυχώς μέχρι στιγμής δεν έχει τύχει να διαβάσω κάποιο αγενές σχόλιο για κάποιο από τα βιβλία μου.

13. Ποιό βιβλίο άλλου συγγραφέα έχεις ζηλέψει και θα ήθελες να το έχεις γράψει εσύ;

Είναι τόσα πολλά τα βιβλία που έχω ζηλέψει, τόσα μα τόσα πολλά! Πρόσφατα ζήλεψα το «Η κρυφή πόρτα» του Αλέξη Πανσέληνου και  «Το Φαράγγι» της Καρυστιάνη.

14.  Ποιά στοιχεία πρέπει να έχει ένα βιβλίο κατα την γνώμη σου για να είναι ελκυστικό;

Το τι κάνει ένα βιβλίο ελκυστικό είναι προσωπικό για τον κάθε αναγνώστη. Για μένα προσωπικά έχει μεγάλη σημασία η γραφή και η τεχνική, η σωστή τοποθέτηση των ιστορικών και πραγματολογικών στοιχείων και δευτερευόντως η πλοκή.

15.    Ποιό είναι το μεγαλύτερο όνειρο της ζωής σου που ακόμα δεν έχει πραγματοποιηθεί;

Το μεγαλύτερο όνειρο της ζωής μου έχει ήδη πραγματοποιηθεί και είμαι πολύ χαρούμενη και ικανοποιημένη γι’αυτό. Φυσικά τα όνειρα ποτέ δεν τελειώνουν παρά μόνο όταν κλείσουμε τα μάτια μας, έτσι στο συρτάρι έχουν μαζευτεί μερικά ακόμα….

16. Με ποιό κοινωνικό θέμα θα ήθελες να ασχοληθείς σε κάποιο απο τα επόμενα βιβλία σου;

Δεν το έχω σκεφτεί ακόμη, όπου με βγάλει κάθε φορά. Η έμπνευση είναι μυστήριο πράγμα καθώς αυτή και μόνο αυτή μπορεί να πατρονάρει την πλοκή ενός βιβλίου από την αρχή ως το τέλος.

17. Ποια είναι εκείνη η αξία, εκείνο το ιδανικό για το οποίο θα θυσίαζες τα πάντα στην ζωή σου;

Για την οικογένεια, για την ελευθερία. Ίσως και για άλλα, μα για αυτά τα δύο είμαι σίγουρη πως θα το έκανα.

18. Πως φαντάζεσαι τον εαυτό σου είκοσι χρόνια μετά;

Είκοσι χρόνια μετά, αν υποθέσουμε πως είμαι καλά και υγιής, θέλω να κάνω τα ίδια πράγματα που κάνω τώρα. Να είμαι μαμά, σύζυγος και να ασχολούμαι με πράγματα που με ευχαριστούν όπως η συγγραφή και η ανάγνωση βιβλίων.

19. Θα ήθελες να μας πείς την άποψη σου για την Ελληνική Λογοτεχνία σήμερα; Πιστεύεις ότι έχει παρόν και μέλλον; Οι αναγνώστες αντίστοιχα πως θεωρείς ότι αντιμετωπίζουν τα βιβλία που κυκλοφορούν σήμερα; Διαβάζουν ότι τύχει ή έχουν την ικανότητα να διαλέγουν με σωστά ή αυστηρά κριτήρια τα αναγνώσματα που διαβάζουν;

Πιστεύω πως κάθε εποχή έχει να επιδείξει χαρισματικούς λογοτέχνες που θα κληροδοτήσουν τα πνευματικά τους έργα και στις επόμενες γενιές. Παρά την κρίση που περνάει η χώρα μας αλλά και γενικότερα ο κόσμος, είμαι σίγουρη πως το βιβλίο θα αποτελεί πάντα ένα καταφύγιο για όλους. Τα αναγνωστικά κριτήρια διαφέρουν από άνθρωπο σε άνθρωπο και εξαρτώνται από αρκετούς παράγοντες, την μόρφωση, την παιδεία, τα ενδιαφέροντα, κατά πόσο κάποιος έχει μάθει από μικρός να αγαπάει το βιβλίο και σε τι είδος γαλουχήθηκε. Δεν θα κρίνω τα βιβλία που επιλέγει ο αναγνώστης, ό,τι ευχαριστεί τον καθένα, δεν υπάρχουν «πρέπει» στα αναγνωστικά ταξίδια, μονάχα χαρά και απόλαυση!

Ευχαριστούμε πολύ Ιφιγένεια για την συνέντευξη που μας παραχώρησες. Για τον χρόνο σου και τις εύστοχες απαντήσεις σου. Να σου ευχηθούμε καλοτάξιδο το βιβλίο σου και κάθε επιτυχία στο μέλον. Οι αναγνώστες περιμένουν απο εσένα πολλά καινούργια Βιβλιοταξίδια!!!

Επιμέλεια συνέντευξης Ρετετάκου Γεωργία Ευα Νάτση Χριστίνα Μπίνου