Nεκτάριος Ανυφαντάκης: "...ήθελα να βρω τον Μάνο Ελευθερίου και να του ζητήσω ταπεινά συγγνώμη χωρίς να ξέρω το λόγο!!!"

Συνέντευξη στην Ευα Νάτση!

Ο Νεκτάριος Ανυφαντάκης είναι ένας χαρισματικός καλλιτέχνης, που, αν και νεαρός σε ηλικία, έχει καταφέρει να αφήσει το στίγμα του τόσο στο μουσικό στερέωμα, όσο και στο συγγραφικό. Μαντιναδολόγος, συγγραφέας, ποιητής και στιχουργός! Ένας πολυτάλαντος χαρακτήρας που μονοπωλεί το ενδιαφέρον. Καταφέραμε να τον απομονώσουμε, και μας παραχώρησε μια εφ όλης της ύλης συνέντευξη!

Πείτε μας κύριε Ανυφαντάκη, ποιο είναι το χειροκρότημα για έναν ποιητή, τι τον κάνει να αισθάνεται τη δικαίωση και τι την αποδοχή της τέχνης του, την επιτυχία; 

Η ψυχή, αν δεν "πληρωθεί" με ψυχή τότε δεν υπάρχει επιτυχία. Επιτυχία σημαίνει να καταφέρεις να περάσεις στον κάθε ακροατή-αναγνώστη-θεατή το δικό σου να το κάνει δικό του. Να τον αγγίξεις τόσο ώστε, να πει "αυτό είμαι εγώ". Επιτυχία είναι όταν η τέχνη παίρνει σάρκα και οστά και μπορεί να "μιλήσει", να αγγίξει, να νιώσει και να μοιραστεί απλόχερα με εικόνες και συναισθήματα. 

Παρατηρώντας την ποίηση σας, μπορεί κάποιος εύκολα να διακρίνει μια "μουσική λαλιά" συνοδευόμενη με ένα λυγερό ρυθμό, χωρίς στην ουσία να θυμίζει επιτηδευμένα στίχο που προορίζεται απλά και μόνο για να γίνει τραγούδι... Θεωρείται ότι υπάρχει κάτι που διακρίνει και ξεχωρίζει την δικιά σας γραφή; 

Δεν λειτουργώ μηχανικά και με οδηγίες χρήσεως πάνω στην γραφή μου. Σε σκέψεις θα με βάλει ίσως το θέμα που θα γράψω αν και σπάνια συμβαίνει αυτό. Από εκεί και πέρα, ο τρόπος που θα γραφτεί όχι, ποτέ δεν λειτουργώ εσκεμμένα. Συζητώντας με φίλους και γνωστούς όμως, αν μπορεί αυτό να δώσει απαντήσεις στην ερώτηση, είναι ότι η γραφή μου είναι λιτή αλλά γεμάτη με συναισθήματα κι εικόνες όπως και οι αντιθέσεις που χρησιμοποιώ σε πάρα πολύ μεγάλα ποσοστά. 

Τι αποτελεί το έναυσμα για κάθε κομμάτι που γράφετε; Πηγάζουν από δικές σας ανησυχίες ή από ερεθίσματα που προσλαμβάνετε από την κοινωνία και την καθημερινότητα; 

Λίγο τα βιώματα, λίγο η κοινωνία, λίγο η παρατηρητικότητα για τον κόσμο με ότι συνεπάγεται κάνουν το γλυκό να δέσει. Όπως και να έχει όμως, σημαντικός παράγοντας είναι τα βιώματα κι οι εμπειρίες που σε κάνουν σε μεγάλο ποσοστό να χρησιμοποιείς την έμπνευση πάνω στο στίχο. Αν δεν νιώσεις δεν θα δώσεις. 

"ΟΣΑ ΔΕΝ ΜΠΟΡΕΣΑ ΝΑ ΠΩ"! Μιλήστε μας για το βιβλίο αυτό, πώς προέκυψε και τι στάθηκε αφορμή για την επιλογή του συγκεκριμένου . 

Το βιβλίο αυτό βγήκε χωρίς να υπάρχει στα επίσημα καλλιτεχνικά μου σχέδια. Τον σημαντικό ρόλο τον έπαιξε ο ίδιος ο κόσμος από σχόλια ή μηνύματα που λάμβανα κατά καιρούς, δίνοντας μου την ιδέα να μαζέψω το υλικό αυτό και να φτιάξω το βιβλίο. Όσο για τον τίτλο, κι αυτόν ο κόσμος έδωσε την ιδέα παρακινούμενος από σχόλια "τα είπες εσύ για μένα", " με κάλυψες εσύ", "αυτά που δίσταζα να πω" και διάφορα άλλα τέτοια. Ένα βιβλίο πού ούτε εγώ περίμενα να έχει τόση απήχηση στο αναγνωστικό κοινό, παρόλο που υπήρξαν δυσκολίες και πολλά εμπόδια στο θέμα της διακίνησης. 

Πως αισθανθήκατε όταν μάθατε ότι ένα σπουδαίο και μεγάλο πρόσωπο που δυστυχώς δεν βρίσκεται πια στη ζωή, ο αγαπημένος ΜΑΝΟΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΥ, έχει το βιβλίο σας;

Θα σου μιλήσω όπως σκέφτηκα εκείνη την στιγμή. Ήταν κάτι που με έπιασε απροετοίμαστο και ήθελα να τον βρω να του ζητήσω ταπεινά συγγνώμη χωρίς να ξέρω το λόγο. Μάλλον, ο λόγος ήταν γνωστός... και δεν είναι άλλος από τον ίδιο τον άνθρωπο... ΜΆΝΟΣ ΕΛΕΥΘΕΡΊΟΥ!!! Δεν είναι λίγο ένας ΜΑΝΟΣ ΕΛΕΥΘΕΡΊΟΥ να διαβάζει κάτι δικό σου, κι ένα περισσότερο, εν΄ αγνοία σου. Δεν είσαι μπροστά, να δεις, να μπεις στη διαδικασία να ψυχολογήσεις, να ρωτήσεις, να βγάλεις συμπεράσματα. Κι όταν συμβαίνει αυτό βάζεις αυτόματα ψηλά τον πήχη χωρίς να το έχεις σχεδιάσει, χωρίς να το έχεις φανταστεί ότι θα συμβεί. Δέος προκαλεί η ιδέα και μόνο. Η πιο δύσκολη ερώτηση γιατί όσα και να γράψω πάλι δεν θα καταφέρω να μεταφέρω το συναίσθημα αυτό. Δυστυχώς, έφυγε νωρίς ένας τόσο σπουδαίος και σημαντικός άνθρωπος. 

Έχουμε ακούσει από εσάς εκατοντάδες μαντινάδες σε τραγούδια. Τις αγαπήσαμε, τις χιλιότραγουδισαμε, τις κάναμε δικές μας σε κάθε συναισθηματική μας φόρτιση. Και τώρα, τον τελευταίο καιρό βλέπουμε την στροφή σας στο λαϊκό μουσικό στερέωμα και χαιρόμαστε πάρα πολύ... 

Ναι. Πολλά χρόνια ήθελα να κάνω το βήμα αυτό αλλά δεν βιάστηκα να προχωρήσω. Η τέχνη και συγκεκριμένα ο στίχος, θεωρώ ότι δεν έχει κατηγορίες ή ταμπέλες. Επέτρεψε μου να διορθώσω την λέξη στροφή στην ερώτηση σου γιατί δεν έφυγα από κάπου, δεν έστριψα για να αλλάξω κατεύθυνση. Ένα βήμα ακόμα παραπάνω για το κάτι περισσότερο. 26 χρόνια δεν είναι και λίγα στον χώρο της μαντινάδας όμως δεν υπάρχει τέλος ούτε εκεί. Δεν έχει ημερομηνία λήξης ούτε κανένα "συμβόλαιο έσπασε" με το μέσα μου. Είναι στίχος, είναι έμπνευση, είναι μεράκι, είναι τρόπος ζωής. Και στην έμπνευση δεν βάζεις σύνορα και δεν εγκλωβίζεται σε κατηγορίες. 

"Μπουρδέλο" ονομάζεται η τελευταία σας συνεργασία με τον Νεκτάριο Σφυράκη, που ήδη έχει προκαλέσει εντυπώσεις. Μιλήστε μας για τον τίτλο του τραγουδιού και για το πώς προέκυψε αυτή η δισκογραφική συνεργασία. 

Ανέκαθεν συζητούσαμε με το Νεκτάριο να κάνουμε κάτι μαζί. Τίποτα όμως επίσημο και τίποτα δεδομένο. Μέχρι που ένα ωραίο πρωί διαβάζοντας τους στίχους αυτούς που τυχαία ο ίδιος είδε στέλνει ένα μήνυμα..."εδώ είμαστε"! Το μόνο που δεν ήταν τυχαίο σε όλο αυτό, ήταν ότι ο Νεκτάριος έδωσε σημασία και βρήκε κάτι ουσιώδες στο στίχο, οπότε και προχωρήσαμε κι επίσημα στη συνεργασία! Το αποτέλεσμα καταπληκτικό μπορώ να πω τόσο στην μουσική μα όσο και στην ενορχήστρωση πού ανήκουν και τα δύο αυτά στον Νεκτάριο Σφυράκη. Όπως και δεν θα παραλείψω να αναφέρω την καταπληκτική δουλειά για όλο αυτό, που ήρθε κι έδεσε σαν κερασάκι στην τούρτα, από τον καταξιωμένο και γνωστό σε όλους ηχολήπτη Αντώνη Πετρίδη στο στούντιο level.

Πόσο σημαντικό είναι σήμερα οι άνθρωποι του πνεύματος σε έναν κόσμο που κυνηγάει απεγνωσμένα μόνο την επιβίωση πια; Πιστεύετε πως θα μπορούσαν να "ανοίξουν" μυαλά και ψυχές; Και πως μπορεί να γίνει αυτό; Πως θα προσεγγίσουν τον απλό άνθρωπο ... υπάρχει άραγε τρόπος;

Πνεύμα... τι είναι το πνεύμα. Όλοι μας σαν άνθρωποι έχουμε πνεύμα μέσα μας. Άλλος λιγότερο κι άλλος περισσότερο. Κι αυτή την διαφορά στο πολύ ή λίγο την κάνει ο τρόπος που θέλεις να ασχοληθείς με αυτό και να δώσεις παραπάνω σημασία ή όχι. Είναι κάτι σαν την αναπνοή. Άλλοι την χρησιμοποιούν απλά για να ζουν κι άλλοι την κάνουν τέχνη ώστε να μπορούν να κάνουν ελεύθερες καταδύσεις για πολλά λεπτά της ώρας ας πούμε σαν παράδειγμα και όχι μόνο. Όλη η ουσία λοιπόν, κρύβεται στο κατά πόσο είναι κανείς διατεθειμένος να ασχοληθεί με όσα έχει σαν άνθρωπος και σε ποιά θα δώσει περισσότερη έμφαση. Κι ένας άνθρωπος είναι ολόκληρη επιστήμη. Είναι ένα θαύμα από τον ίδιο το Θεώ. Σίγουρα υπάρχουν και οι χαρισματικοί άνθρωποι, αλλά, όλοι μας σε μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό κάτι έχουμε να δώσουμε και κάτι έχουμε να εισπράξουμε. 

Από κάθε συνεργασία σας και κάθε βήμα στον καλλιτεχνικό χώρο, κρατάτε φαντάζομαι για εσάς στιγμές και αναμνήσεις. Θα μπορούσατε να μοιραστείτε μαζί μας την πιο έντονη, εκείνη που θα σας ακολουθεί για πάντα; 

Κάθε στιγμή είναι και μια ανάμνηση. Θεωρώ ότι όλη η διαδικασία κι ο τρόπος που γεννιέται ένας στίχος, μέχρι να ολοκληρωθεί και να γίνει τραγούδι ή ακόμα κι ένα ποίημα προς ανάγνωση, είναι μια ιεροτελεστία. Κάθε φορά που ακούς ένα τραγούδι δικό σου, αυτόματα μπαίνουν μπροστά οι ανάλογες σκέψεις που θα σου θυμίσουν πράγματα και καταστάσεις. Υπάρχει η γέννηση στο στίχο, υπάρχει η ζωή, δεν υπάρχει όμως θάνατος. Ποτέ δεν πεθαίνει ένα τραγούδι. Μπορεί να ζει απομονωμένο κάπου ήσυχα, μπορεί να ζει ανάμεσα σε τόσο κόσμο και στην βαβούρα της καθημερινότητας, αλλά ζει. Κι αυτό εξιτάρει περισσότερο. 

Τελικά ο Νεκτάριος Ανυφαντάκης, πως θα περιέγραφε τον ίδιο του τον ψυχισμό; 

Εδώ είναι εύκολο, δεν θα κουράσω καθόλου. Με μία λέξη "Μπάχαλο"! Δεν θα μπορούσα να ζήσω διαφορετικά. Ανήσυχο πνεύμα, ακαταστασία στο μυαλό και στις σκέψεις κι όλα στη μέση πεταμένα δεξιά κι αριστερά. 

Επειδή αναφερθήκαμε πριν λίγο στο σπουδαίο Μάνο Ελευθερίου. Θυμάμαι χαρακτηριστικά πως σε μια συνέντευξη του είχε επισημάνει το εξής: " οι καλλιτέχνες αισθάνονται ζήλια για κάποιον που ξεχωρίζει. Ο φθόνος στους καλλιτέχνες είναι τρομακτικός. Αλλά όχι μόνο εκεί. Συμβαίνει πάντοτε σε ανθρώπους του ίδιου επαγγέλματος." Στα 26 χρόνια στο καλλιτεχνικό χώρο τυχαίνει να το έχετε ζήσει; 

Θέλει γερό στομάχι να μπορείς να σταθείς στο ύψος των περιστάσεων. Σίγουρα υπάρχει η ζήλεια και ο ανταγωνισμός. Όταν όμως γίνεται χωρίς εγωισμό και κακή πρόθεση - πράγμα δύσκολο - τότε είναι όλα καλά. Δεν θα στο κρύψω... έπιασα τον εαυτό μου να ζηλεύει πολλές φορές στίχο και στιχουργό. Όμως το θέμα είναι τα όρια και το πότε πρέπει να πατήσεις φρένο σε αυτό το αρνητικό που θα αισθανθείς. Απλά και με λίγα λόγια...

Να επικεντρωθείς σε αυτό που κάνεις, να μην η επηρεάζεσαι, να κοιτάς το στόχο και να ακούς την ψυχή σου. Ποτέ δεν θα σε προδώσει. 

Ο Αριστοτέλης πάντως είχε πει ότι η ποίηση είναι για τους ιδιοφυείς ή τους τρελούς…

Ανήσυχο πνεύμα... το ανέφερα πριν!!! Πάντα το κάτι διαφορετικό προκαλεί τροφή για σκέψη ή για συζήτηση. Πάντα το κάτι διαφορετικό τραβάει τα βλέμματα και δίνει τροφή για πολλά. Και η ατάκα μου σε όλο αυτό είναι η εξής: ...να λες Ναι... εκεί που οι περισσότεροι λένε όχι!!! Κι αυτό κάνει τη διαφορά! 

Όταν γράφετε, έχετε στο μυαλό σας έναν συνθέτη που θα θέλατε να το μελοποιήσει ή έναν τραγουδιστή που θα θέλατε να το πει; 

Τις περισσότερες φορές σε τραγουδιστή ναι. Σε βοηθάει παράλληλα με την γραφή να προσεγγίσεις περισσότερο το ύφος και το αποτέλεσμα του τραγουδιού, ώστε να ταιριάζει στην φωνή και σε όλα τα στοιχεία που διαθέτει ο καλλιτέχνης. 

Πολλές φορές οι ακροατές ή οι αναγνώστες αναρωτιούνται «τι θέλει να πει ο ποιητής;». Αισθανθήκατε κάποιες φορές ότι δεν σας κατάλαβαν ή παρανόησαν; 

Δες το λίγο καλύτερα. Διάβασε το λίγο με ήρεμο μυαλό. Την ψυχή δεν την διαβάζεις στα όρθια... ούτε κάνοντας παράλληλα κι άλλα πράγματα. Πιάσε την ουσία και βάλε το μυαλό να σκεφτεί λίγο καλύτερα, δίνοντας έμφαση εκεί που πρέπει. Δεν υπάρχουν χαζοί άνθρωποι, υπάρχουν εκείνοι που δεν θέλουν να προσπαθήσουν κι εκείνοι που ακούραστα ζουν με το κάτι παραπάνω. 

Τελειώνοντας, θα ήθελα να ρωτήσω αν η καταγωγή σας από την Κρήτη και ότι ζείτε σε ένα τέτοιο ευλογημένο μέρος, σας έχει επηρεάσει στον τρόπο σκέψης και έκφρασης! 

Είναι ευλογία να είσαι Έλληνας. Είτε κρητικός είτε Μακεδόνας, είτε από οποιοδήποτε μέρος της Ελλάδας και να είσαι, είναι ευλογία από το Θεό. Από εκεί και πέρα καμία δυσκολία δεν συνάντησα. Σίγουρα από την στιγμή που επέλεξα να ασχοληθώ με το στίχο και με τα ακούσματα του τόπου μου, ήταν φυσιολογικό να κάνω την αρχή με την μαντινάδα την οποία και λατρεύω, όπως και έχω πρώτη θέση στην καρδιά μου. Δεν έχει τίποτα να ζηλέψει από κάθε άλλο στίχο, όπως και επάξια χρόνια τώρα είναι παγκόσμια γνωστή από την εποχή του Ερωτόκριτου σε στίχους τού Βιτσέντζου Κορνάρου. Άλλωστε και πολλά τραγούδια του λαϊκού τραγουδιού είναι γραμμένα σε μορφή δεκαπεντασύλλαβου (μαντινάδας) από το παρελθόν έως και σήμερα. Και επί ευκαιρίας, θα κάνω μια μικρή επισήμανση και θα σου πω ότι το "Μπουρδέλο" το οποίο σε λίγο καιρό θα κυκλοφορήσει όπως προαναφέρθηκε, είναι γραμμένο στην ίδια μορφή.