Προσπαθώ, καθώς καταθέτω τις σκέψεις μου σε αυτές τις γραμμές , να ανακαλέσω στη μνήμη μου την τελευταία φορά που διάβασα κάποιο μυθιστόρημα και δεν εντόπισα το παραμικρό ψεγάδι . Μετρημένες στα δάχτυλα οι περιπτώσεις στη σύγχρονη ελληνική λογοτεχνία . Αυτό συνέβη τελευταία φορά με το βιβλίο του πρωτοεμφανιζόμενου , στο ιστορικό είδος πεζογραφίας , Φαίδωνα Κυριακού «Η γκιλοτίνα του Ναυπλίου », το οποίο κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Κέδρος. Μόνο θετικά στοιχεία έχω να υπογραμμίσω για το πρωτόλειο του Κυριακού και δηλώνω μαγεμένη από τη λογοτεχνική του πένα. Ας μιλήσω όμως πιο συγκεκριμένα .
Ο συγγραφέας μας μεταφέρει στο Ναύπλιο, το 1872. Στις φυλακές δυο απόκληροι της ζωής, ο Πάρις Πρεβώ και ο Λιανος μοιράζονται το ίδιο μικρό και ανήλιαγο κελί. Είναι θανατοποινίτες αλλά δε γνωρίζουν πότε ακριβώς θα έρθει το οδυνηρό τέλος τους, που είναι σιμά. Σε ένα χώρο, σκοτεινό, ελαχίστων διαστάσεων, ο Παρις και ο Λιανος γίνονται εξομολόγοι ο ένας για τον άλλον. Αφηγούνται την ζωή τους, τους σταθμούς που τους σημάδεψαν και προς το τέλος μαρτυρούν τις αιτίες που τους έφεραν σε αυτή την δεινή θέση, να αναμένουν το θάνατο τους στη γκιλοτίνα του Ναυπλίου.
Ο Κυριακού ξεκινά την αφήγηση με τον εσωτερικό μονόλογο του Π. Πρεβώ . Συστήνει στον αναγνώστη τον έναν από τους δυο κεντρικούς ήρωες με μαεστρία καθώς με α ενικό πρόσωπο εξομολογείται σε εμάς τις μύχιες σκέψεις του για το επερχόμενο τέλος του . Είναι συγκλονιστικά αληθινά όσα αναφέρει και ακουμπά κάθε πτυχή της ευαισθησίας μας , παρόλο που αγνοούμε για ποιο έγκλημα καταδικάστηκε . Καταφέρνει να μας ωθήσει να συμπαθήσουμε τον Πρεβω , γιατί νιώθεις πως μπροστά στα μάτια σου θα γίνουν αποκαλύψεις τραγικές που θα ξεσκεπάσουν μια ανθρώπινη τραγωδία. Με πρωτόφαντο ρεαλισμό , με δεξιοτεχνία στη χρήση της ελληνικής γλώσσας , άμεσα και παραστατικά , μας εισάγει στον κόσμο των Πρεβω και Λιανου εναλλάξ, οι οποίοι ξετυλίγουν το νήμα της ζωής τους από την αρχή ως το αδυσώπητο φινάλε της. Παράλληλα, με μαεστρία κάνοντας ενδιάμεσες στάσεις στο Παρίσι του φιλελληνισμού καθώς και στην φοβερή τραγωδία της Χίου, όπως και σε γεγονότα που συντάραξαν τον κόσμο κατά τη διάρκεια της Ελληνικής επανάστασης, ο συγγραφέας πετυχαίνει ένα εγχείρημα δύσκολο. Διαβάζεις αβίαστα ιστορία μιας ολόκληρης εποχής μέσα από ένα πολύ σημαντικό κοινωνικό θέμα, της θανατικής καταδίκης, μέσα από δυο πρόσωπα, με διαφορετικές καταβολές, ιδιοσυγκρασίες και κοσμοθεωρίες. Τελικά, οι ζοφερές συνθήκες της φυλακής ένωσαν με άρρηκτους δεσμούς φιλίας, δυο ψυχές που χωρίς να θέλω να σας κάνω αποκαλύψεις, βίωσαν πολλά. Είναι πρόσωπα τραγικά, τα οποία όσο διεισδύεις στον ψυχισμό τους και τους μαθαίνεις κατανοείς πολλά και νιώθεις γι αυτούς και οίκτο . Όσο προχωρά η ανάγνωση γίνεσαι κοινωνός μυστικών και προς την τελική λύση, που αφορά τους λόγους που έφεραν τον Πρεβω και τον Λιανό σε αυτήν την κρίσιμη καμπή, οι ανατροπές σε πιάνουν ολότελα απροετοίμαστο. Ειδικότερα, στο τέλος θεωρώ πως δεν υπάρχει άνθρωπος που δε συγκινήθηκε ή δεν πόνεσε μ αυτήν τη σκηνή. Είναι σαν να αποχαιρετούν τον αναγνώστη απογυμνώνοντας τις προσωπικότητες τους, οδηγούμενοι στη δίκη τους κάθαρση.
«Η γκιλοτίνα του Ναυπλίου» ανήκει καθαρά στο ιστορικό μυθιστόρημα, και αν εξαιρέσει κανείς τους δυο βασικούς πρωταγωνιστές, οι υπόλοιποι είναι πρόσωπα υπαρκτά. Δεν γνώριζα την ιστορία του Μπραιγ, ούτε πολλά πράγματα που αφορούσαν στο ζωγράφο Ντελακρουά. Ομολογώ πως ήταν συναρπαστικά όσα έμαθα από τις εγκιβωτισμένες σκηνές που αφορούσαν σε αυτούς. Συγκλονιστικά σε καταγραφή είναι όσα γεγονότα συνέβησαν κατά τη διάρκεια της σφαγής των Ελλήνων στη Χίο. Αυτό το πολύπαθο νησί, απορείς πως άντεξε τόσο πόνο και βάσανα και πως αντεπεξήλθε από αυτό το Γολγοθά .
Σίγουρα, δε γίνεται να μην σταθώ στην γλώσσα . Είναι το πιο σημαντικό όπλο στη λογοτεχνική φαρέτρα του Κυριακού . Φαίνεται πως μελέτησε ενδελεχώς ιστορία αλλά από μόνο του αυτό δεν επαρκεί . Ο συγγραφέας κεντά με την λογοτεχνική οπτική της γλώσσας του . Χωρίς πολλά φτιασίδια , δίχως συγγραφικά κλισέ , «μαγεύει» με την μουσική της πένας του και το μυθιστόρημα του σε κερδίζει καλώντας να χορέψεις με τον Πρεβω και το Λιανό , ένα αποχαιρετιστήριο βαλς . Έχεις να κανείς με κάτι ατόφιο , ουσιαστικό , απλό αλλά τόσο σημαντικό . Μου θύμισε ο Κυριακού τους κλασικούς λογοτέχνες που έχω διαβάσει , αλλά και λίγους σύγχρονους που έχουν κλέψει τις εντυπώσεις. Επίσης, δεν γίνεται να μην αναφερθώ πως χρησιμοποιεί εξαιρετικά τις εγκιβωτισμένες αφηγήσεις και τις χρονικές μετατοπίσεις .
Χαίρομαι που στο συγγραφικό πάνθεο προστέθηκε ένας ακόμα λογοτέχνης με ταλέντο και δημιουργική πνοή , νέος στα χρόνια , αλλά ώριμος στη σκέψη . Το αριστούργημα αυτό με προέτρεψε να διαβάσω περισσότερα πράγματα για τον Κυριακού . Διέκρινα , ήθος , χαρακτήρα και σεμνότητα .
Όταν είχα διαβάσει στο meil μου την περίληψη του βιβλίου με είχε ιντριγκάρει η περίληψη . Πρωτότυπο και παράλληλα δύσκολο θέμα το να πραγματεύεται κανείς τη θανατική ποινή . Αναρίθμητες φορές με απασχολεί άλλοτε έχοντας θετική στάση , άλλοτε αρνητική και άλλες βαθύτατους προβληματισμούς . Με έβαλε η περίληψη σε πολλές σκέψεις να διαβάσω το βιβλίο , γιατί για τα χρόνια εκείνα δεν ήξερα πως αντιμετώπιζαν οι άνθρωποι κάτι τέτοιο . Έμεινα άφωνη , που τότε κάποιοι έκλειναν ακόμα και καταλύματα σε μέρη που γίνονταν εκτελέσεις για να παρακολουθήσουν το θέαμα . Δε συνεχίζει να με εκπλήσσει το τέρας που λέγεται άνθρωπος . Θυμήθηκα τον Νίκο Καζαντζάκη , ο οποίος είχε γράψει πως ο άνθρωπος είναι κτήνος και αν του κανείς κακό σε σέβεται . Άλλωστε σήμερα ζούμε στην κοινωνία που το καλό το υποτιμούμε και εκθειάζουμε και εγκωμιάζουμε το κακό . Όταν , λοιπόν , στην καθημερινότητα μας, η οποία μαστίζεται από μικροπρέπειες , βάσανα και σκληρότητα , συναντούμε πονήματα σαν το «η γκιλοτίνα του Ναυπλίου » είμαστε τυχεροί . Είναι χάδι ψυχής . Μην διστάσετε λεπτό να χαρίσετε ένα τέτοιο απαλό άγγιγμα στην καρδιά σας . Το έχει ανάγκη .
Βαθμολογία :10/10
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου